امیر کریمی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز
مقصود بشارتی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز
ذبیح اله نعمتی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز

با کمک انجماد منی می توان اسپرم را برای مدت طولانی ذخیره کرد، اما تغییرات به­وجود آمده در طی انجماد منی می تواند باعث تنش اکسیداتیو شده و باعث کاهش قدرت باروری آن گردد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر عصاره آبی گیاه رازیانه بر پارامترهای کیفی اسپرم قوچ بعد از فرآیند انجماد-یخ­گشایی می­باشد. برای این منظور از ۵ راس قوچ قزل با سن ۴-۳ ساله هفته ای ۲بار برای مدت ۴هفته اسپرم­گیری شد. نمونه های منی در هر بار پس از اطمینان از کیفیت لازم باهم مخلوط شدند. تیمارهای آزمایشی شامل ۷ سطح عصاره رازیانه (شامل ۰، ۲، ۴، ۶، ۸، ۱۰ و ۱۲ میلی لیتر بر دسی­لیتر رقیق­کننده) بودند که بر نمونه های منی رقیق شده افزوده شدند. نمونه ها برای مدت۳ هفته در ازت مایع انجماد و نگه­داری شدند. پس از یخ­گشایی فراسنجه­های حرکتی اسپرم، یک­پارچگی غشای پلاسمایی و پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی اسپرم مورد ارزیابی قرار گرفتند. آنالیزآماری نشان داد که عصاره رازیانه با اثرات آنتی اکسیدانی باعث کاهش اکسیداسیون لیپیدی غشای اسپرم در تیمارهای آزمایشی شد که در این ارتباط در گروه ۱۲میلی لیتر کم­ترین غلظت مالون دی آلدهید مشاهده شد که نسبت به گروه شاهد تفاوت معنی دار داشت (۰/۰۵>P). بررسی فراسنجه های زنده مانی، یک­پارچگی غشایی و پارامترهای حرکتی حاکی از آن بود که تیمار ۶ میلی لیتر نسبت به سایر گروه­های آزمایشی به­طور معنی داری باعث بهبودی شده است (۰/۰۵>P). به­نظر می رسد که به­طورکلی می توان از خاصیت آنتی اکسیدانی رازیانه جهت کاهش استرس اکسیداتیو پس از انجماد در اسپرم قوچ استفاده کرد و برای این منظور غلظت ۶ میلی لیتر عصاره در دسی لیتر رقیق­کننده مناسب است.

استرس اکسیداتیو, انجماد اسپرم, قوچ