سیاوش رضازاده - گروه محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی، دانشکده محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست، کرج، ایران، صندوق پستی: ۱۱۸-۳۱۷۴۶
علی جهانی - گروه محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی، دانشکده محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست، کرج، ایران، صندوق پستی: ۱۱۸-۳۱۷۴۶
حمید گشتاسب - گروه محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی، دانشکده محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست، کرج، ایران، صندوق پستی: ۱۱۸-۳۱۷۴۶
مجید مخدوم فرخنده - گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران، صندوق پستی: ۴۱۱۱

ارزیابی توان بوم ­شناختی سرزمین به­عنوان هسته مطالعات محیط­ زیستی، قبل از توسعه برای کاربری­های مختلف ضروری است. مناطق حفاظت­شده برای دستیابی به اهداف پیش­بینی شده براساس معیارهای IUCN، لازم است طی فرآیند ارزیابی توان محیط ­زیستی، زون­بندی شوند. این پژوهش با هدف تعیین توان بوم ­شناختی و زون­بندی منطقه حفاظت­شده باشگل با روش تجزیه و تحلیل سیستمی جهت طبقه­بندی مجدد حفاظتی آن صورت گرفت. برای نیل به آن، با تهیه نقشه منابع اکولوژیکی پایدار و ناپایدار و اقتصادی اجتماعی محدوده در مقیاس ۱:۲۵۰۰۰ و تجزیه و تحلیل و جمع­بندی آن با سامانه اطلاعات جغرافیایی، ۱۰۱۲ یگان محیط­ زیستی در منطقه حاصل شد. از مقایسه واحدهای همگن با مدل اکولوژیکی ویژه منطقه، نقشه­های توان اکولوژیکی تهیه و سپس با تلفیق و ادغام واحدهای دارای کاربری یکسان، در ابتدا نقشه پایه زون­بندی و در نهایت، با اولویت­بندی و ساماندهی زون­های اولیه، نقشه زون­بندی نهایی به­عنوان واحد­های برنامه­ریزی تهیه گردید. نتایج نشان داد از کل منطقه (۲۴۳۹۹هکتار)، ۲۴/۱۴% (۶۱۳۳/۱۴ هکتار) در زون طبیعت محدود شده، ۵۸/۴۱% (۱۴۲۵۰/۹۹هکتار) در زون حفاظت شده، ۰/۳۲% (۷۷/۴ هکتار) در زون تفرج گسترده، ۱۳/۶۳% (۳۳۲۴/۶۵ هکتار) در زون سایر استفاده­ها، ۱/۸۷% (۴۵۶/۸۷­ هکتار) در زون بازسازی و احیاء، ۰/۶% (۱۴۵/۲۶ هکتار) در زون سپر بازدارنده، ۰/۰۴% (۹/۱۲ هکتار) در زون تاریخی و فرهنگی و ۰/۰۰۵% (۱/۳۲ هکتار) در زون اداری قرار دارد. با توجه به وسعت زیاد زون حفاظت، منطقه باشگل از ارزش حفاظتی بالا برخوردار است اما یکی از زون­های لازم (زون تفرج متمرکز) برای ارتقا به پارک ملی را ندارد.

ارزیابی, توان اکولوژیکی, تجزیه و تحلیل سیستمی, زون بندی, منطقه حفاظت شده باشگل