محمد رضا عدالت سروستانی - گروه علوم دریایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه میزان تجمع فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت­های عضله، کبد ومغز گاوماهی Neogobius melanostomusدر استان مازندران بود که در ساری، بابلسر، فریدون­کنار، رویان و رامسر در سواحل جنوبی دریای خزر نمونه ­برداری انجام گرفت. در این تحقیق ۱۵ نمونه در سال­ های ۹۵-۱۳۹۴ از این سواحل تهیه شد. آماده سازی نمونه ها براساس روش هضم مرطوب و اندازه گیری میزان تجمع عناصر غیرضروری با استفاده از دستگاه جذب اتمی Atomic absorption (A.A.S و دستگاه  تجزیه­ گر جیوه مستقیم DMA-۸۰ انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد، میانگین غلظت فلز کادمیوم در بافت کبد، عضله و مغز ۰/۱۵±۰/۳۳، ۰/۱۰±۰/۲۸ و ۰/۰۵±۰/۱۹ و میانگین غلظت سرب در بافت کبد، عضله و مغز ۰/۰۱±۹/۴۱، ۱/۸۹±۱۰/۵ و ۲/۱۸±۷ میلی­ گرم در کیلوگرم (وزن مرطوب)، میانگین غلظت جیوه دربافت کبد، عضله و مغز ۱۰/۳۰±۴۳/۱۰، ۳۳/۱۰±۸۵/۰۵ و ۳/۰۷±۸/۲۴ میکروگرم  در کیلوگرم (وزن مرطوب) بوده است. آنالیز واریانس یک ­طرفه (One way ANOVA) نشان داد که بین ایستگاه ­های مورد بررسی از نظر میانگین غلظت جیوه در اندام مغز و از نظر میانگین غلظت سرب در اندام عضله اختلاف معنی­ دار آماری مشاهده نگردید (۰/۰۵>p). بر طبق آنالیز آماری همبستگی پیرسون، ارتباط معکوس بین طول استاندارد و تجمع کادمیوم در عضله و کبد مشاهده شد. بالاترین میزان تجمع جیوه در بافت عضله بود و کم ­ترین میزان تجمع در بافت مغز بود و میزان انباشت فلزات سرب و کادمیوم در بافت ­های هدف گاوماهی بیش ­تر از حد مجاز استاندارد و فلز جیوه پایین­ تر از حد مجاز استانداردهای(WHO/FAO/NHMRC/MAFF (UK بوده است.

کادمیوم, سرب, مغز, گاوماهی Neogobius melanostomus, دریای خزر