شرف جناتی - استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی گیلان

واژه خسر از مهمترین مفاهیم قرآن کریم که مفسران در ذیل آیات مرتبط اهتمام در تبیین آن داشته اند؛ این پژوهش در راستایتبیین لایه های معنایی واژه خسر در قرآن کریم و با هدف انسجام و پیوستگی معارف قرآن کریم تدوین شده است و با استفاده ازروش معناشناسی به بررسی این واژه پرداخته است؛ چراکه معناشناسی در حوزه مطالعات قرآنی نقش مهمی دارد؛ زیرا روابط معناییبین مفاهیم مختلف را شناسایی و شبکه ای از معانی مرتبط به همدیگر را استخراج می کند. لذا نوشتار حاضر برای ارائه تصویری ازجایگاه واژه خسر در قرآن کریم، به بررسی و استخراج روابط همنشینی و جانشینی و تقابل معنایی این واژه با سایر واژگان قرآنیپرداخته است. بررسی خسر در قرآن کریم حکایت از آن دارد که این واژه با واژگان آخرت، کفر، مبین، کره و اعمال رابطه هم نشینی وبا واژه عذاب رابطه جانشینی دارد. از سوی دیگر، این واژه با مفاهیم ارزشی مغفرت و فلاح رابطه تقابل معنایی دارد. از رهگذر تحلیلکاربردها و استخراج مفاهیم همنشین و جانشین مشخص شد که واژه خسر در قرآن کریم، نوعی عذاب الهی است.

قرآن، خسر، عذاب، کفر، هم نشینی