محمد فرهنگی - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران
سید عباس حسینی - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران
حجت الله جعفریان - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، صندوق پستی: ۴۹۷۱۷۹۹۱۵۱
رسول قربانی - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران
محمد هرسیج - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، صندوق پستی: ۴۹۷۱۷۹۹۱۵۱
محمد سوداگر - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران

 امروزه اثرات زیست محیطی ناشی از پرورش ماهی بر کیفت آب و جوامع کف­زی امری بدیهی بر آلودگی آب است. به­ همین منظور، مطالعه ­ای جهت بررسی پراکنش، فراوانی و توده زنده بزرگ بی ­مهره ­گان خلیج گرگان در محدوده حصارهای پرورشی ماهیان خاویاری صورت گرفت. تحقیق به ­صورت فصلی از مرداد ۱۳۹۴ الی تیر­ماه ۱۳۹۵ انجام شد. ۵ ایستگاه با ۳ تکرار به ­ترتیب شامل مرکز حصار، ۵، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ متری از حصار در­نظر گرفته شد. نمونه ­برداری از بستر توسط نمونه ­بردار ون وین گرب با سطح ۰/۰۵ مترمربع (۲۵×۲۰ سانتی ­متر) صورت گرفت. تراکم، درصد فراوانی و میزان زی ­توده هر گروه تعیین گردید. در مجموع ۱۱ جنس و ۱۰ خانواده از ۳ شاخه بزرگ جانوری شامل نرم­ تنان (Mollusks)، بندپایان (Arthropods)، کرم ­ها (Annelids) مشاهده شد. براساس نتایج به ­دست آمده بیش ­ترین درصد فراوانی نمونه ­ها در طول سال متعلق به خانواده پیرگولیده (Pyrgulidae (Hydrobiidae و کوکلیپویده (Cochliopidae) از شکم پایان (Gastroppda) به ­ترتیب ۳۳/۸۳ % و ۲۶/۰۵%، کم ­ترین آن متعلق به خانواده گاماریده (Gammaridae) از سخت ­پوستان (Crustacean) با ۰/۰۵ %  بودند. نتایج نشان داد، بیش­ ترین پراکنش و فراوانی متعلق به جنس Pyrgohydrobia sp. از خانواده پیرگولیده (۳۴۱۰ عدد) بود. بیش ­ترین و کم ­ترین فراوانی گونه­ های مشاهده­شده به ­ترتیب مربوط به فصل پاییز (۳۲۶۳ عدد) و بهار (۲۰۴۴ عدد) بود. بیش ­ترین و کم ­ترین فراوانی مربوط به ایستگاه­ های ۳ و ۱ به ­ترتیب با ۲۴۶۹و ۱۸۲۱ عدد بود. با این­ حال، مطالعات نشان داد که تفاوت معنی ­داری در پراکنش فراوانی جوامع­ کف زی در اطراف حصارهای پرورشی دیده نشد (۰/۰۵

کیفیت آب, آلودگی آب, زی توده, ماهیان خاویاری, خلیج گرگان, دریای خزر