فرزاد هوشیار - گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، صندوق پستی: ۴۸۷-۴۹۱۷۵
حمیدرضا رضایی - گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، صندوق پستی: ۴۸۷-۴۹۱۷۵
مهوش سیف علی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه الزهرا، تهران
سحر رضائی - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعه سرا، صندوق پستی: ۱۱۴۴

ماهی خیاطه ۱۸۶۳  Alburnoides eichwaldi  De Filippi  جزء ماهیان با اندازه کوچک از کپورماهیان، بنتوپلاژیک، رودرو، ساکن آب شیرین و لب ­شور بوده و محدوده اسیدیته ۸-۷ را تحمل می­کنند. عمدتا در مناطق کم­عمق و جریان­دار نهرهای کوهستانی می ­باشد. این ماهیان بسترهای سنگی سخت، آب ­های تمیز و سرشار از اکسیژن را ترجیح می ­دهند. به­ دلیل اندازه کوچک از نظر صید ورزشی و شیلاتی ارزش چندانی ندارد. در این پژوهش به ­علت نبود مطالعات ملکولی منسجم این گونه، تنوع ژنتیکی ماهی خیاطه در پنج رودخانه زرین­ گل، مادرسو، صفارود، کسیلیان، زالکی در حوزه شمالی ایران مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد ۲۶ نمونه بافت از عضله ماهی خیاطه جمع­ آوری و پس از انتقال به آزمایشگاه، DNA آن­ ها از بافت عضله گونه استخراج گردید. نتایج نشان داد که بین توالی ­های نوکلئوتیدی نمونه­ های مورد مطالعه تنوع هاپلوتیپی قابل قبولی وجود دارد. در مجموع ۱۷ هاپلوتایپ شناسایی شد که نشان از تنوع ژنتیکی بالا این ماهی در این رودخانه­ ها دارد. هم­ چنین براساس تجزیه و تحلیل درخت فیلوژنی سه جمعیت از این ماهی در رودخانه ­های فوق شناسایی شد. نمونه ­های جمعیتی غربی (حوزه سفید رود) شامل­ رودخانه ­های صفارود و زالکی را می ­توان به ­صورت A. eichwaldii در نظر گرفت درحالی ­که می ­توان گفت جمعیت­ های رودخانه کسیلیان یک نیایی مجزا می ­باشد (Alburnoides sp۱). نمونه ­های جمعیتی شرقی (حوزه گرگانرود) شامل رودخانه­ های زرین­ گل و مادرسو کاملا مجزا از نمونه­ های دیگر بوده و گونه ­های کاملا متفاوتی را به ­وجود آورده­اند (Alburnoide sp۲).

ماهی خیاطه, تنوع ژنتیکی, هاپلوتیپ, PCR, توالی سنجی, درخت فیلوژن