زهرا حجازی زاده - kharazmi university
میثم طولابی نژاد - kharazmi university
زهرا زارعی چقابلکی - LORESTAN university
بهزاد امرایی - payam noor university

این تحقیق باهدف شناسایی کانون و عوامل همدید موج طوفان گردوغبار ۱۶ تا ۱۹ ژوئن ۲۰۱۵ در غرب ایران انجام گرفت. جهت بررسی شرایط همدیدی علل وقوع این پدیده، از مجموعه داده های پیش بینی میان مدت جوی مرکز اروپائی (ECMWF) باقدرت تفکیک ۰/۱۲۵درجه قوسی شامل، ارتفاع ژئوپتانسیل، امگا، فشار تراز دریا، مولفه های مداری و نصف النهاری، رطوبت ویژه، رطوبت خاک تا عمق ۱۰ سانتی­متری و عمق اپتیکی گردوغبار استفاده گردید. جهت مسیریابی منشا ذرات گردوغبار مدل حداقل پارامترهای هواشناسی (Hysplit) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که ناپایداری های ایجادشده توسط کم فشارهای حرارتی سطح زمین و تحرکات پرفشار عربستان، همراه با استقرار یک بریده کم فشار در سطوح میانی جو در شرق خزر در رخداد این مخاطره موثر بوده است. بررسی نقشه های ردیابی حاصل از Hysplit نشان می­دهد که دو مسیر کلی برای انتقال گردوغبار به منطقه موردمطالعه قابل تشخیص است. ۱- مسیر شمال غربی- جنوب شرقی در ارتفاع ۱۵۰۰ متری: که با عبور از روی هسته های گردوغبار شکل گرفته در غرب عراق و شرق سوریه عمل انتقال به نیمه غربی ایران را انجام می دهند؛ بطوریکه این جریانات توانسته اند گردوغبار را تا جنوب غرب ایران نیز انتقال دهند.۲- مسیر غربی- شرقی در ارتفاع ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متری: منبع ذرات این مسیر داخل کشور (اطراف هورالعظیم) است که منشا اصلی گردوغبار روزهای ۱۸ و ۱۹ ژوئن در لرستان بوده است. با توجه به اینکه رطوبت خاک بیابان های عراق و سوریه تا عمق ۱۰ سانتی متری کم تر از ۱۵ درصد بوده است، با عبور جریانات از روی این مناطق، ذرات ریز خاک به راحتی توسط سامانه های همدید به سمت غرب ایران منتقل شده است

Dust, Synoptic system, Hysplit model, Optical depth, Iran., گردوغبار, سامانه همدید, مدل Hysplit, عمق اپتیکی, ایران.