محمدباقر فقیه - پژوهشگر پسادکتری، گروه مدیریت، دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
محمدعلی سرلک - استاد، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

سرزندگی سازمانی در تحقق اهداف سازمان ها اهمیت بسزایی دارد و شناسایی ابعاد گوناگون آن می تواند به سازمان ها کمک کند تا آن را به وجود آورند و تقویت نمایند. با توجه به منطقی بودن مدل سه شاخکی در بررسی و مطالعه پدیده ها، این پژوهش با هدف "ارائه چارچوب سه شاخکی سرزندگی سازمانی" انجام شده است. در این پژوهش، از روش کیفی فراترکیب برای دست یابی به شناخت عمیق پیرامون سرزندگی سازمانی استفاده شده است. ابتدا با مبنا قرار دادن پروتکلی با ۴ معیار به جستجوی مقالات درزمینه سرزندگی سازمانی و عوامل سازنده آن اقدام شده و سپس با روایی سنجی مقالات انتخابی، نهایتا ۲۹ مقاله نهایی شده و نسبت به استخراج عوامل سازنده سرزندگی سازمانی در آن ها اقدام شده است و درنهایت به سازمان دهی عوامل سازنده سرزندگی سازمانی در سه بعد رفتاری، ساختاری و زمینه ای اقدام شده است. ابعاد ساختاری سرزندگی سازمانی مواردی چون بهبود قوانین و مقررات کاری، بهبود ساختار سازمان و ساختارهای منعطف تر، سازوکارهای ساختاری بالنده محور، مدیریت راهبردی منابع انسانی و عملکرد و بهره وری بالای کارکنان است. ابعاد محتوایی (رفتاری) سرزندگی سازمانی ابعادی چون خوش بینی نسبت به آینده، برون گرایی، سلامت جسمی و روانی، اعتماد بین مدیران و کارکنان، مدیریت تعارضات، مثبت اندیشی، افزایش سطح تعلق خاطر کاری کارکنان و به کارگیری ساختاری منعطف است و نهایتا ابعاد زمینه ای سرزندگی سازمانی شامل فرهنگ تعامل پذیری سازمانی، تلاش برای تغییر فرهنگ سازمانی با رویکرد شادی افزایی و پویایی، تناسب فرهنگ کارکنان با فرهنگ سازمان، فرهنگ انعطاف و تطابق و علاقه به کار شناسایی شده اند. این چارچوب می تواند پس از اعتباریابی و آزمون در میان سازمان های مختلف، به عنوان یک چارچوب جدید درزمینه چارچوب سه شاخگی (زمینه، محتوا و ساختار) سرزندگی سازمانی مورد استفاده قرار گیرد.

سرزندگی سازمانی, چارچوب سه شاخگی, روش فراترکیب