زهرا ترک لادانی - دانشگاه اصفهان
محمدرضا حاج اسماعیلی - عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان

مقبوله عمربن حنظله ازجمله روایات علاجیه ( عرض ) در حوزه اخبار متعارض و بحث ولایت فقیه است که فقها نوعا به مضمون آن باورمند بوده اند، مرحوم غروی از اندیشمندان معاصر در کتاب فقه استدلالی، افزون بر سند، به مضمون این روایت اشکالاتی را وارد دانسته و آن را از موثرترین اخبار آحاد منحوله در ایجاد انحراف و کژی در اسلام و عامل اختلاف شیعه و اهل سنت قلمداد کرده است. این مقاله با بررسی سند روایت، دلایل ایشان را در نقد این حدیث تحلیل و باورمند گردیده که مقبوله عمربن حنظله بر اساس شرایط عینی و واقعی در زمان امام صادق (ع) در باب اختلاف الحدیث شکل گرفته و از سوی ایشان برای رفع تعارض احادیث و به منظور علاج بین آن ها مطرح شده است لذا هر کدام از بخشهای آن با اصول و روایات دیگر پشتیبانی می شود نتیجه این که نفس این روایت هیچ گاه در صدد ایجاد اختلاف بین شیعه و اهل سنت نبوده و این روایت با دلائل ارائه شده تضعیف نمی-گردد و نمی توان یکباره آن را مردود اعلام کرد.

مقبوله, عمربن حنظله, سید محمد جواد غروی, مخالفت عامه, ولایت فقیه, حدیث