ئاکو ویسی - کارشناس ارشد مرمت

بخشقابل توجهی از سکونت گاه های ایران را مجتمع های کهن و سنتی تشکیل میدهد که یکی از ارکان میراث فرهنگی محسوب می گردند در ساخت معماری بومی مناطق مختلف مسائل متعددی از مباحث زیبایی شناسی گرفته تا مسائل اقلیمی و اجرایی با ظرافت کاملی توسط ساکنین بومی هر منطقه در ساخت فضای زیستشان در نظر گرفته شده است در حقیقت نوعی آگاهی هوشیارانه در ساخت و ساز های بومی است که علاوه بر تامین نیازها در بطن خود زیبایی شناسی نبوغ و خلاقیت معماران سنتی را نیز به همراه داشته است دراین مقاله به بررسی معماری و بافت روستاهای کوهستانی پلکانی پالنگان و اورامانات تخت که یکی از مهمترین روستاهای منطقه اورامانات کردستان به شمار می روند پرداخته می شود که نشانگر هماهنگی کامل انسان با طبیعت است. که چگونه برای ایجاد سکونتگاه بدنه سخت وسترگ کوه تراشیده شده و در بستر کوچکی که بوجود می آید با همان سنگ ها بصورت خشکه چین و بصورتی استادانه و هنرمند رویهم چیده شده و خانه ای زیبا و استوار ورفیع ساخته می شود رنگ دیوارها همان رنگ کوهستان بوده و فقط فرم متفاوت آن است که در دیدگاه بینندگان جلوه می کند تمامی خانه ها و کوچه ها آن چنان با شیب زمین هماهنگ و پیوسته شده اند که گویی پیکره واحدی را تشکیل داده اند کوچه ها درکمرکش کوه قرارگرفته و به عنوان محور عمده حرکتی طرفین روستا را به یکدیگر متصل می کند و همگی تابع شیب غالب هستند.

مسکن، پالنگان، اورامانات، معماری پلکانی، سکونت گاه های روستایی