جعفر نوری
مجید عباس پور
بیژن مقصود لو کمالی

ارزیابی زیست محیطی استراتژیک (SEA) به عنوان یک ابزار پشتیبانی کننده تصمیم گیری (D.S.S.) در حوزه های بخشی و کالبدی، از قابلیتها و توانمندی های ویژه ای برخوردار است. تحلیل ویژگی ها و روند برنامه ریزی استراتژیک در بخش صنعت کشور و تاثیرات بالقوه و بالفعل نتایج اجرای سیاستهای استراتژیک بخش مذکور بر محیط زیست، ضرورت بهره مندی از این رویکرد نوین و موثر را ایجاب می کند. در این تحقیق به چگونگی ظرفیت سازی و تقویت بنیادی SEA در بخش صنعت و تعیین استراتژیهای زیست محیطی توسعه پایدار صنعتی در ایران پرداخته شده است. هدف اصلی تحقیق، نظام مند سازی ملاحظات زیست محیطی در استراتژیها، سیاستها، طرح ها و برنامه های توسعه صنعتی در عالی ترین سطوح تصمیم گیری استراتژیک و تضمین رعایت ملاحظات و گزینه های زیست محیطی، همگام با سایر ملاحظات اقتصادی و یکی از کاربردی ترین فنون برنامه ریزی استراتژیک، استفاده بعمل آمده است. نتیجه تحلیل ماتریس SWOT، نهایتا نشانگر درجه نیاز به انجام SEA در رابطه با انواع استراتژیهای صنعتی کشور در یک نظام اولویت بندی دو طبقه ای بوده است. بطوریکه در میان کلیه سیاستهای استراتژیک صنعتی مورد نظر، ۲ استراتژی در اولویت اول و ۴ استراتژی در اولویت دوم، غربالگری و ارزیابی گردیده اند. استراتژیهای صنعتی با اولویت اول نیازمند SEA در ایران عبارتند از استراتژیهای ایجاد بستر مناسب برای تشکیل شرکتهای مادر تخصصی توسعه ای در جهت توسعه بخش غیر دولتی در بخش صنعت و نیز تعامل با شرکتهای خارجی به منظور راهیابی به بازارهای بین المللی و جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، همچنین استراتژیهای صنعتی نیازمند SEA در اولویت دوم شامل استراتژیهای حمایتی و تشویقی برای صادرات صنعتی، حمایت و اصلاح نهادهای پشتیبان صنایع کوچک و متوسط، ایجاد زیرساختهای پیوستن به WTO و کاهش تصدی گری و انحصار دولتی در بخش صنعت می باشد. براساس یافته های این تحقیق، حصول و تحقق شرایط پایداری کیفیت زیست محیطی و پایداری توسعه صنعتی در ایران، مستلزم سیاستگذاری و تصمیم گیری کلان و استراتژیک در رابطه با استراتژیهای مزبور در چارچوب روش شناسی SEA در مرحله قبل از پروژه ها (سیاستها، برنامه ها و طرح ها) و لزوما انجام مطالعات EIA در سطح پروژه ها می باشد.

ارزیابی زیست محیطی استراتژیک, غربالگری, استراتژی, طرح, سیاست, برنامه, ماتریس SWOT