رجب دردی تاتار - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
رسول قربانی - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, gorgan, Iran
سعید گرگین - Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
غلامعلی بندانی - Iranian Fisheries Science Research Institute
محسن یحیایی - Fisheries Office of Golestan Province

ماهی کلمه خزری (Rutilus caspicus, Yakovlev, ۱۸۷۰) یکی از با ارزش ترین گونه­های تجاری دریای خزر است که طی دهه­های گذشته، میزان صید آن به دلیل بهره­برداری بیش از حد، نوسانات زیادی داشته است. در این پژوهش، داده­های طولی حاصل از ۲۴۶ نمونه صید شده از تورهای شرکت­های تعاونی پره مستقر در سواحل جنوب شرقی دریای خزر در فصل صید ۹۴-۱۳۹۳ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، ماهیان صید شده در دامنه سنی ۱۰-۳ سال، دامنه طول چنگالی ۵/۱۴ تا ۱/۳۲ سانتی­متر و دامنه وزنی ۷/۷۰ تا  ۴۳۷ گرم قرار داشتند. پارامترهای رشد در معادله ون برتالانفی بصورت ](۷۶۶/۰+t)۱۲/۰-e-۱[ ۸/۴۱= Lt بدست آمد. رابطه طول چنگالی- وزن بصورت ۹۱۸۴/۲FL۰۲۰۸/۰=WT (۹۰۱/۰=R۲) برای ماده­ها و ۰۲۴۴/۳FL۰۱۳۸/۰=WT (۹۲/۰=R۲) برای نرها محاسبه گردید. الگوی رابطه طول چنگالی و وزن کل در هر دو جنس ایزومتریک بود. ضرایب مرگ و میر کل (Z)، مرگ و میر طبیعی (M) و صیادی (F) بترتیب ۲۳۹/۱، ۳۲۴/۰ و ۹۱۶/۰ بر سال و نرخ بهره­برداری (E) ۷۴/۰ محاسبه شد. میزان زی توده ماهی کلمه ۴۱۷ کیلوگرم و میزان MSY معادل ۲۱۵ کیلوگرم محاسبه و برآورد گردید، درحالیکه کل میزان صید شرکت­های تعاونی پره­ معادل ۲۸ کیلوگرم بود. بنابراین، ذخایر ماهی کلمه در بخش جنوب شرقی دریای خزر بشدت در صید بیش از حد بوده است و نیازمند ارائه راهکارهای مدیریتی کارا جهت حفظ ذخایر آن می­باشد.

Growth parameters, Southeast of the Caspian Sea, Biomass, Rutilus caspius, پارامترهای رشد, جنوب شرقی دریای خزر, زیتوده, ماهی کلمه, Rutilus caspicus