مرضیه رخشانی - University of Zabol
جواد میردار هریجانی - University of Zabol
احمد قرایی - University of Zabol

هدف از این مطالعه بررسی اثر بیهوش کنندگی و آسیب­های بافتی اسانس نعناع فلفلی در ماهی کپور معمولی است. تعداد ۷۰ عدد ماهی کپور معمولی با میانگین وزن و طول کل به ترتیب ۵۴/۱±۵۲/۸ گرم و ۱۶/۱±۴۷/۸ سانتی متر در غلظت­های  مختلف اسانس نعناع فلفلی شامل ۲۰۰، ۲۵۰، ۳۰۰، ۳۵۰، ۴۰۰، ۴۵۰ و ppm ۵۰۰ به شیوه حمام بیهوش شدند. میانگین دما، pH و سختی آب مورد استفاده در طی دوره آزمایش به ترتیب برابر C°۲±۲۲، ۷ و ۹۸۱ میلی گرم بر لیتر ثبت شد. پس از تیمار ماهیان، زمان های رسیدن به مراحل مختلف بیهوشی، از دست­رفتن تعادل، بیهوشی سبک، بازگشت تعادل و احیا کامل در گروه­های مختلف اندازه­گیری شد. سپس به منظور تعیین تاثیرات احتمالی اسانس نعناع فلفلی از غلظت های ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ و ppm ۵۰۰ در زمان­های صفر و ۲۴ ساعت، اقدام به نمونه­برداری بافتی از اندام های کبد، کلیه و آبشش ماهیان شد و بعد از تهیه مقاطع میکروسکوپی و رنگ آمیزی آن ها، با میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین زمان رسیدن به بیهوشی کامل در تیمار های ۲۰۰ و ppm ۵۰۰ و به ترتیب پس از ۱۱±۵/۱۰۰ و ۱۶±۷۳ ثانیه بود. کمترین زمان احیاء مربوط به تیمار ppm ۲۰۰ و به مدت ۴/۸±۳۰۰ ثانیه ثبت شد. همچنین مشخص شد که با افزایش غلظت ماده بیهوش کننده، زمان القا بیهوشی سریعتر و زمان بازگشت از بیهوشی افزایش می­یابد. از طرفی آسیب شناسی بافتی نیز نشان داد که غلظت بهینه ppm ۲۰۰ فاقد تاثیرات جانبی است و می توان از این غلظت بدون نگرانی از آسیب­های احتمالی به عنوان یک ماده بیهوش کننده بی خطر استفاده نمود.  

Peppermint essential oil, Anesthesia, Common carp, Histopathology, اسانس نعناع فلفلی, بیهوشی, کپور معمولی, هیستوپاتولوژی