علی حقی وایقان - Fisheries department, Faculty of fisheries and environment, Gorgan University of Agricultural science and Natural Resource, Gorgan, Iran
رسول قربانی - Fisheries department, Faculty of fisheries and environment, Gorgan University of Agricultural science and Natural Resource, Gorgan, Iran
سید یوسف پیغمبری - Fisheries department, Faculty of fisheries and environment, Gorgan University of Agricultural science and Natural Resource, Gorgan, Iran
مینگ-ان لی - Department of Environmental Biology and Fisheries Science, National Taiwan Ocean University, ۲ Pei-Ning Rd., Keelung, ۲۰۲۲۴, Taiwan
دیوید کاپلان - Virginia Institute of Marine Science, College of William & Mary, Gloucester Point, VA, U.S.A.
باربارا بلاک - Department of Biology, Hopkins Marine Station, Stanford University, Pacific Grove, CA ۹۳۹۵۰, U.S.A

ماهی تون زردباله (Thunnus albacares) از جمله مهمترین گونه های مورد استحصال سطح زیان درشت توسط شناورهای پرساینر ایرانی در آبهای اقیانوس هند و دریای عمان می باشد. در این تحقیق ارتباط متغیرهای زمانی، مکانی بهمراه متغیرهای محیطی حاصل از تصاویر ماهواره ای جهت بررسی پراکنش و کمک به اجرای مدیریت اکوسیستم محور برای مدیریت و حفظ ذخایر تون زرد باله مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از مدل جمعی تعمیم یافته (GAM) با دو توزیع گاوسی و دوجمله ای نشان داد متغیرهای مکانی و زمانی به همراه متغیرهای محیطی دما و شوری سطحی آب دریا، عمق لایه مخلوط شونده و تولید اولیه خالص بیشترین تاثیر را در پراکنش این گونه در فصول گرم (نیمه اول سال) و سرد (نیمه دوم سال) داشتند. نتایج این تحقیق نشان داد در فصل گرم عرض جغرافیایی تاثیر بمراتب بالاتری را در توضیح انحراف مدل داشته است. از سوی دیگر تاثیر طول جغرافیایی و متغیر های محیطی  در فصل سرد مشهودتر بود. در فصل گرم مدل با توزیع دوجمله ای میزان بالاتری از انحرافات مدل را بیان کرد، اگرچه توضیح انحراف بهترین مدل در فصل سرد کمتر از فصل گرم بود ولی اختلاف معنی داری بین دو نوع مدل با توزیع متفاوت نشان نداد. از آنجا که اولین گام در جهت مدیریت اکوسیستم دانش کافی در حوزه آن اکوسیستم و بویژه پراکنش آن گونه در ارتباط با متغیرهای محیطی است، لذا این تحقیق می تواند ضمن کمک به شناورهای صنعتی کشور در امر افزایش کارایی صید، در برنامه ریزی های آتی و کمک به اجرای مدیریت اکوسیستم محور در اقیانوس هند مورد استفاده قرار گیرد.

Yellowfin tuna, Indian Ocean, Distribution modeling, Ecosystem based fisheries management, تون زردباله, اقیانوس هند, مدلسازی پراکنش, مدیریت اکوسیستم محور