شاهین اوستان - گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

پاکسازی به معنای حذف آلاینده ها از خاک و یا محدود کردن اثرات منفی آنهاست. آگاهی از هزینه های سرسام آور آلودگی زدایی خاک بر لزوم جلوگیری از آلودگی خاک و نیز غربالگری و پایش خاکها بهمنظور قطع یا کاهش نشر آلاینده های زیست محیطی تاکید دارد. با اینحال، همواره برخی نقاط آلوده (hot spots) وجود خواهند داشت که نیاز به پاکسازی دارند، البته با تکنیکی مناسب که مقرون به صرفه، دوستدار محیط زیست و پایا باشد. نقاط آلوده نقاطی هستند که غلظت آلاینده در آنها فرآتر از یک استاندارد معین است. این استاندارد که سطح کنش (action level) نامیده میشود را میتوان با توجه به چیزی که در خطر است (انسان به صورت مستقیم یا غیر مستقیم ، گیاه، حیات وحش، آبزیرزمینی و حتی خود خاک) تعیین کرد. همچنین، سطح پاکسازی (cleanup level) با استفاده از غلظتهای زمینه یا آستانه مشخص میشود. غلظت آستانه غالبا حد اطمینان ۹۵ درصد میانگین غلظت آلاینده در خاکهای غیرآلوده است که به صورت منطقه ای (regional ) تعیین میشود. تعیین سطح کنش در وهله اول مستلزم تخصیص سطح ریسک قابل قبول برای هر نوع خطر پیشبینی شده و سپس آگاهی از شرایط مواجهه (exposure) است. آنچه چالش برانگیز بوده، خطر آلاینده ها برای سلامت خاک (soil health) است ولی به نظر میرسد تا کمی سازی آن راه درازی در پیش باشد.

آلودگی زدایی خاک، سطح پاکسازی، سطح کنش، سلامت خاک، غلظت آستانه