مهدی قمقامی - پژوهشگر پسادکتری، پژوهشکده کشاورزی هسته ای ، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای ، سازمان انرژی اتمی ایران،
جواد پیرولی بیرانوند - استادیار و عضو هیات علمی، پژوهشکده کشاورزی هسته ای ، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای ، سازمان انرژی اتمی ایران،

معیشت قشر گسترده ای از کشاورزان به کشاورزی دیم گره خورده است. این در حالی است که کشاورزی دیم به تغییر در مولفه-های وضع هوا و اقلیم بسیار حساس است. مطالعه حاضر با هدف ارائه یک چشمانداز از وضعیت کشاورزی دیم در ایران، عدم قطعیت موجود در پاسخ ناهنجاری عملکرد ۴ محصول دیم شامل گندم، جو، سویا و یونجه را به تغییرات احتمالی اقلیم در ایران مورد بررسی قرار میدهد. سه نوع منبع عدم قطعیت شامل مدلهای اقلیمی منطقه ای (RCMs) و سناریوها، مدلهای زراعی، و ماهیت تصادفی مدلهای ریزمقیاس نمایی برای دستیابی به نتایج متقن لحاظ میشوند. مدلهای زراعی دربرگیرنده استفاده از شاخص بیلان رطوبتی SPEI در بدنه مدلهای رگرسیون خطی چندگانه است. مبتنی بر روش اعتبارسنجی متقابل، به طور متوسط بیش از %۸۰ مقادیر ناهنجاریهای عملکرد درون فواصل اطمینان پیشبینی %۹۵ قرار میگیرند. تحلیل یافته ها نشان داد که تغییر اقلیم به طور معمول تاثیر منفی بر کشاورزی دیم خواهد داشت. در میان تمام محصولات دیم مورد مطالعه، یونجه تحت تاثیر سناریوی RCP۸.۵ و مدل EC-REGC به تغییرات اقلیم واکنش منفی تری نشان خواهد داد. بر اساس این مطالعه استفاده و توسعه روشهای هسته ای به منظور تولید ارقام مقاوم به خشکسالی و پیامدهای تغییراقلیم پیشنهاد میشود.

ناهنجاری عملکرد؛ شاخص SPEI؛ اعتبارسنجی متقابل؛ خشکسالی؛ روشهای هسته ای