اعظم السادات صفوی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشا
سیدسعید پورداد - عضو هیئت علمی معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه
مهدی جمشیدمقدم - عضوهیئت علمی معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه
سیدمهدی صفوی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد کرمانشاه

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی لاین های آفتابگردان، تعیین بهترین شاخص های کمی مقاومت به خشکی و شناسایی لاین های مقاوم به خشکی، آزمایشی در سال زراعی88-87 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه انجام شد در این تحقیق 36 لاین آفتابگردان در قالب طرح لاتیس ساده 6×6 دو تکرار در دو شرایط رطوبتی متفاوت مورد آزمایش قرار گرفتند. بر مبنای عملکرد آبیYp)و دیمYs) شاخص های کمی مقاومت به خشکی از قبیل: شاخص تحمل TOL شاخص حساسیت به تنشSSI) میانگین بهره وریMP)میانگین هندسی بهره وریGMP) میانگین هارمونیک HarM) شاخص تحمل تنشSTI)و شاخص پاسخ به خشکیDRI) محاسبه شدند. بر اساس نتایج حاصل از همبستگی بین شاخص ها، شاخص های HarM و STI ،GMP ،MP به عنوان بهترین شاخص ها شناسایی شدندبر پایه نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه های اصلی، دو مؤلفه اول در مجموع98/442 درصد از تغییرات موجود بین داده ها را توجیه نمودند . مؤلفه اول بنام مؤلفه پتانسیل عملکرد و تحمل خشکی و مؤلفه دوم به عنوان مؤلفه حساسیت به تنش نامگذاری گردید. استفاده از روش بای پلات برای شناسایی ژنوتیپهای متحمل نشان داد که ژنوتیپهای متحمل (در ناحیه با پتانسیل تولید بالا و حساسیت پایین به خشکی) شامل ژنوتیپه ای SIL-227 و SIL-238 ،SIL-96 ،SIL-42 ،SIL-140 ،SIL-240 ،SIL-206 ،SIL-210 ،SIL-218 ،SIL-237 بودند. بنابراین می توان رگه هایی با پتانسیل تولید بالا و حساسیت پایین به خشکی را گزینش و از آنها برای تولید دورگ های متحمل استفاده نمود.

آفتابگردان، تنش خشکی، شاخص های مقاومت به خشکی، بای پلات