علیرضا کیانی - اعضاء هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان
سامیه رئیسی

سویا یکی از مهمترین گیاهان برای تولید روغن ( 36 %)، پروتئین( 18 %) و کربوهیدرات ( 20 %) در جهان بوده و تقریباً درسراسر دنیا برای مصارف انسان، دام و کارخانجات کاشته می شود. سویا گیاهی تابستانه است و تنش رطوبتی یکی از عوامل اصلی محدودیت تولید آن محسوب می گردد. آبیاری قادر است عملکرد آن را تا 2 برابر نسبت به شرایطی که آبیاری نمی گردد، افزایش دهد. اگر چه توسعۀ کشت آبی م یتواند نقش قابل توجهی در اهداف تأمین و تثبیت نیازهای غذایی دنیا داشته باشد،به هر حال منابع آبی برای چنین توسعه ای محدود است. به همین دلیل استفاده مؤثرتر از منابع آبی در آبیاری مورد تأکید است. در تحلیل بهر هوری آب حصول به حداکثر عملکرد مد نظر نیست، بلکه به دست آوردن عملکردی که بالاترین بهره وری آب را داشته باشد هدف برنامه ریزان آبیاری است. در پژوهش حاضر سه رقم سویا ( سحر DPX و G3 با استفاده روش آبیاری بارانی تک شاخه ای به مدت 2 سال تحت چهار تیمار آب آبیاری با هدف بررسی تغییرات عملکرد و کارایی مصرف آب ارقام مختلف مورد ارزیابی قرار گرفتند. روند تغییرات عملکرد ارقام سویا نسبت به آب مصرفی مشابه ولی با شیب های متفاوت بود بطور کلی با کاهش مقدار آب آبیاری کارایی مصرف آب سویا افزایش داشت و رقمDPX دارای بهترین کارایی مصرف آب نسبت بقیه ارقام بود نتایج میانگین دو ساله نشان می دهد که کارایی مصرف آب در ارقام سحر DPX و G3 به ترتیب برابر 5/1 ، 6/2 و 7 کیلوگرم در هکتار در هر میلی متر آب مصرفی به دست آمد. نتایج دلالت بر این دارد که بیشترین کارایی مصرف آب بیشترین عملکرد مطابقت ندارد. به عبارت دیگر با افزایش مقدار آب از نقطه حداکثر کارایی مصرف آب، ممکن است منجر بهافزایش عملکرد سویا شود ولی مقدار کارایی مصرف آب کاهش م ییابد که البته این راهبرد مناطق کم آب نیست

بهره وری آب، آبیاری بارانی، سویا