علی محمد خورشیددوست - گروه آب و هوا شناسی، دانشگاه تبریز
علی اصغر شیرزاد - اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز

در این پژوهش با استفاده از روش های آماری چندمتغیره (تحلیل خوشه ای و تجزیه تابع تشخیص)، به­منظور شناسایی تفاوت های زمانی و مکانی بارش و نواحی مشابه بارشی صورت گرفته، داده­های بارش ماهانه دوره آماری ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۷ مربوط به ۳۵ ایستگاه سینوپتیک، کلیماتولوژی و بارانسجی شمال ایران شامل سه استان گلستان، گیلان و مازندران مورد استفاده قرار گرفت. ابتدا برای گروه­بندی و همگن­سازی ایستگاه ها از تحلیل خوشه­ای به روش Ward استفاده شد. سپس برای آزمون صحت نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای آزمون تابع تشخیص و تجزیه به­روش (Wilk’s Lambda) استفاده گردید. نتایج حاصل از روش تحلیل خوشه ای به­روش فواصل اقلیدسی به روش وارد نشان داد که برحسب مقدار و زمان بارش در منطقه مورد مطالعه می توان چهار خوشه عمده بارشی ترسیم کرد. همچنین نتایج حاصل از تجزیه تابع تشخیص نشان داد که حدود ۳/۸۲ درصد از خوشه­بندی های انجام شده در تحلیل خوشه ای به­درستی صورت گرفته و حدود ۷/۱۷ درصد آن به اشتباه خوشه­بندی شده است و روش ویلکز لامبدا هم تفاوت بین میانگین ها را تایید کرد.

بارش, ناحیه بندی, تحلیل خوشه ای, تجزیه تابع تشخیص, ناحیه شمال ایران