رحمت عباس نژاد سرستی - دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
سعید بابامیر ساطحی - دکترای باستان شناسی، دانشکده هنر معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
نرجس حیدری - استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی نیما، محمودآباد، ایران

مطالعه الگوی استقرار یک روش تحلیل متداول در باستان­شناسی دنیاست که با استفاده از روش­های علمی به مطالعه سه مولفه مهم شامل سازه­های منفرد، استقرار اجتماعی و استقرار منطقه­ای می­پردازد تا رابطه متغیرهای زیست-محیطی را با معیشت و استقرار اجتماعی تحلیل، سازمان­های اجتماعی-اقتصادی جوامع گذشته را بازسازی، و اندازه، عملکرد، فاصله و رابطه استقرارها را تعیین کند. در پژوهش حاضر با روش کتابخانه­ای و اسنادی موفق به شناسایی بیش از ۸۰ متن در قالب پایان­نامه، رساله، و مقاله­های علمی-پژوهشی و علمی ترویجی شده­ایم که مستقیم و غیرمستقیم به این موضوع پرداخته­اند. کم­توجهی به موضوعات و روش­های بنیادین روش تحلیل الگوی استقرار، و عدم بهره­گیری از پژوهش­های دیرینه­شناسی به منظور شناخت متغیرهای محیطی در بستر چشم­انداز باستانی، مهم­ترین مشکلات روش­شناختی و مفهومی متون مورد نقد هستند. به مشکلات مذکور باید بهره­برداری­های ضعیف از ابزارها و روش­های علمی نظیر عکس­های ماهواره­ای و هوایی، آرکئوژئوفیزیک، شبیه­سازی کامپیوتری، نطام اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش­های آماری را اضافه نمود. تامین اعتبارات پژوهشی مطلوب و ایفای نقش پژوهشگاه و پژوهشکده مرتبط و دانشگاه­های مجری رشته باستان­شناسی، از مهم­ترین راهکارهای اجرای درست و علمی این روش هستند.  

تحلیل الگوی استقرار, متون باستان­شناسی ایران, نقد روش­شناختی و مفهومی, استقرار اجتماعی, استقرار منطقه­ای