حسین اورکی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه تهران
ایرج اله دادی - دانشیار دانشگاه تهران
فتانه پرهیزکارخاجانی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه تهران

به منظور ارزیابی اثرات تنش خشکی بر میزان روغن و پروفیل اسیدهای چرب موجود در دانه هیبریدهای آفتابگردان، آزمایشی روی چهار هیبرید آفتابگردان در سه رژیم آبیاری (آبیاری پس از 50 و 100 و 150 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران اجرا گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد صفات مورد بررسی بطور معنی دار تحت تاثیر سطوح مختلف آبیاری و هیبریدهای آفتابگردان قرار داشتند. همچنین اثر متقابل آبیاری× هیبرید تنها بر میزان اولئیک اسید و لینولئیک اسید تاثیر معنی دار داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد اعمال تنش کمبود آب باعث افزایش میزان پالمتیک اسید، استائاریک اسید و اولئیک اسید و کاهش میزان لینولئیک اسید و میزان روغن دانه شد. بر اساس نتایج حاصل از مقایسه هیبریدها از لحاظ میزان اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباع مشخص گردید هیبرید آلستار دارای حداکثر میزان پالمتیک اسید و لینولئیک اسید و هیبرید هایسان 33 دارایحداکثر میزان استئاریک اسید و اولئیک اسید می باشند. همچنین بین هیبریدهای آذرگل و آلستار از لحاظ میزان روغن اختلاف آماری مشاهده نشد، با این وجود هیبرید دیررس و بومی آذرگل بیشترین میزان روغن را کسب کرد. با توجه به نتایج مقایسه هیبرید بیشترین میزان اسید چرب اولئیک اسید در تمام تیمارهای آبیاری به هیبرید متوسط رس هایسان 33 × برهمکنش آبیاری اختصاص داشت، همچنین بیشترین میزان لینولئیک اسید در شرایط آبیاری مناسب و تنش کمبود آب متوسط به هیبرید زودرس آلستار و در شرایط تنش کمبود آب شدید به هیبرید زودرس هایسان 2 5 تعلق داشت. بطور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده ی برتری هیبرید آلستار از لحاظ کیفیت روغن و داشتن ترکیب اسیدهای چرب مناسب نسبت به سایر هیبریدهای مورد بررسی در این پژوهش بود.

تنش کمبود آب، میزان روغن، پروفیل اسیدهای چرب، آفتابگردان