حسین اورکی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه تهران
ایرج اله دادی - دانشیار دانشگاه تهران
فتانه پرهیزکارخاجانی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه تهران

به منظور ارزیابی میزان همبستگی بین برخی صفات زراعی با عملکرد روغن در هیبریدهای آفتابگردان تحت تاثیر تنش کمبود آب، آزمایشی روی چهار هیبرید آفتابگردان در سه رژیم آبیاری (آبیاری پس از  شرایط 50 و 100 و 150 میلی متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاسA بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران اجرا گردید. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل درصد روغن، درصد پروتئین، وزن دانه، وزن مغز، وزن پوست، نسبت پوست به دانه و حجم دانه بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد تمام صفات مورد بررسی در این تحقیق به طور معنی دار تحت تاثیر آبیاری و هیبریدهای آفتابگردان قرار گرفتند. همچنین اثر متقابل آبیاری در هیبرید روی تمام صفات بجز درصد روغن و حجم دانه اثر معنی دار داشت. بر اساس نتایج به دست آمده بیشترین میزان روغن و پروتئین دانه به ترتیب در تیمارهای آبیاری مناسب و تنش کمبود آب متوسط به دست آمد، به طور کلی ارتباط معکوسی بین میزان روغن و پروتئین دانه مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان صفات وزن دانه، وزن مغز، وزن پوست و حجم دانه در شرایط آبیاری مناسب و بیشترین میزان نسبت پوست به دانه در شرایط تنش کمبود آب شدید به دست آمد هیبریدهای آذرگل و هایسان25 به ترتیب بیشترین میزان روغن و پروتئین دانه را کسب کردند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین های اثرات متقابل نشان داد در شرایط تنش کمبود آب متوسط و شدید به ترتیب هیبریدهای زودرس هایسان 25 وآلستار بیشترین میزان پروتئین دانه را به خود اختصاص دادند. بررسی ها نشان داد بیشترین میزان صفات وزن دانه، وزن پوست و نسبت پوست به دانه به هیبرید زودرس و پاکوتاه آلستار تعلق داشت. بطور کلی بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش توصیه می شود جهت تولید میزان روغن و دانه اقتصادی در سیستم های زراعت دیم و در مناطق کم آب از هیبریدهای زودرس و پاکوتاه بخصوص هیبرید آلستار استفاده گردد

تنش کمبود آب، درصد روغن، درصد پروتئین، آفتابگردان