عادله محتشم - دانشجوی دکتری حفاظت و مرمت اشیاء فرهنگی- تاریخی هنر دانشگاه تهران
صمد سامانیان - دانشیار دانشگاه هنر تهران

آیین­ها از مهم­ترین کنش­ها و ارجمندترین میراث­های انسانی برجامانده و جاری در جوامع هستند. نخل­گردانی، آیین کهن ایرانی که با ورود اسلام به ایران در ادامه حیات خویش، رنگ و بوی شیعی به خود گرفته، آیینی همچنان زنده و پویا و گنجینه­ای غنی برای شناخت بخشی از فرهنگ ایرانیان است. اشیاء از ملزومات و اجزاء اساسی برگزاری بعضی از این آیین­ها هستند. نخل­ها، اشیاء محوری در برگزاری آیین نخل­گردانی، به عنوان آثار فرهنگی و تاریخی و بخشی از میراث ملموس و منقول، اشیائی ارجمند و شایسته حفاظت و احترامند. پیش­درآمد این حفاظت، شناخت ویژگی­ها، ارزش­ها و کارکردهای این آثار است. هدف از این پژوهش شناخت کارکردهای نخل به عنوان یک شیء آیینی در آیین نخل­گردانی است. مواد پژوهش با استناد به منابع مکتوب، مشاهدات میدانی و مصاحبه فراهم شده است و یافته­های پژوهش نشان می­دهد که نخل در جایگاه یک شیء آیینی و به عنوان یک اثر فرهنگی، دارای کارکردهای اعتقادی، نمادین و یادمانی بوده و انتقال­دهنده دانش بومی و حامل سنت­ها و آداب سنتی است.

آیین های ایرانی, نمادپردازی شیء آیینی, نخل, نخل گردانی