جلیل شفق کلوانق - اعضاهیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تبری
سعید زهتاب سلماسی
عزیز جوانشیر
محمد مقدم

به منظور ارزیابی اثرات اکوفیزیولوژیک مقادیر مختلف نیتروژن و دوره بحرانی تداخل علف های هرز طبیعی مزرعه بر روی درصد و عملکرد روغن و پروتئین سویا، آزمایشی دو ساله در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، اجرا شد. آزمایش ها درقالب مدل اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شدند. چهار سطح نیتروژن صفر، 20 و40 و 60 کیلوگرم در هکتار در کرت های اصلی و 10 دوره تداخل علف های هرز در دو سری در کرت های فرعی قرار گرفتند. در سری اول کرت ها از ابتدای فصل رشد برای مراحل رشدیVe ظهور لپه ها)، 1 V اولین برگ سه برگچه ای)، V4 چهارمین برگ سه برگچه ای R1 شروع گل دهی) وR3 شروع نیام دهی) به وسیله وجین دستی عاری از علف هرز شدند و وجین پساز سپری شدن مرحله مورد نظر تا آخر فصل اعمال نشد. در سری دوم کرت ها برای مراحل ذکر شده از ابتدای فصل تا مرحله مورد نظر آلوده به علف هرز بودند و پس از سپری شدن مرحله مربوطه، وجین تا آخر فصل رشد اعمال شد. میانگین تراکم علفهای هرز طبیعی سویا در مزرعه 131 عدد در متر مربع بود کمترین میزان روغن با25/47 درصد و بیشترین میزان پروتئین با 33/66 درصد، در دوره تداخل عاری از علف هرز تا مرحله شروع گل دهی سویا مشاهده گردید. در نقطه مقابل آن، دوره تداخل آلوده به علف هرز تا مرحله شروع گل دهی، با 26/13 درصد بیشترین درصد روغن را به خود اختصاص داد تیمار شاهد آلوده به علف هرز در کل دوره رشد، میزان پروتئین را 5/71 درصد در مقایسه با تیمار شاهد عاری از علف هرز در کل دوره رشد کاهش داد. افزایش سطوح نیتروژن تحمل سویا را به حضور علف های هرز افزایش داد. همچنین، با افزایش سطوح نیتروژن، دوره رویشی کاهش (قبل از گل دهی)، اما رشد و عملکرد افزایش یافت. به طور کلی می توان اظهار داشت که کاهش مصرف نیتروژن ممکن است نیاز به مدیریت فشرده علف های هرز را به دنبال داشته باشد. بنابراین کاهش مصرف در میزان نیتروژن قبل از کاشت سویا نیازمند کنترل سریع علف های هرز به صورت طولانی مدت می باشد. در حالت کلی افزایش طول دوره آلودگی به علفهای هرز موجب کاهش درصد پروتئین و افزایش درصد روغن دانهی سویا گردید

تداخل علف های هرز، پروتئین، رقابت، روغن، سویا، نیتروژن