مرتضی علیزاده - مرکز تحقیقات آبزیان آب های شور بافق، موسسه تحقیقات شیلات ایران
شهرام دادگر - موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، تهران، ایران
اکرم بمانی - مرکز تحقیقات آبزیان آب های شور بافق، موسسه تحقیقات شیلات ایران

در این تحقیق عملکرد رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان در مرحله پرواری با استفاده از دو نوع ضایعات صنایع عمل آوری شده غلات شامل ضایعات صنایع تولید نان و ماکارونی به عنوان منبع کربوهیدرات جایگزین در جیره غذایی، در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل ۲?۳ مورد بررسی قرار گرفت . برای این منظور هفت جیره غذایی شامل یک جیره شاهد (فرمول تجاری رایج در کارخانجات تولید خوراک آبزیان ) و شش جیره تیمار با سطوح مختلف جایگزین ضایعات مورد نظر به جای گندم و ذرت (به عنوان منبع اصلی کربوهیدرات جیره) شامل: ۱) ۱۰۰ درصد نان خشک، ۲) ۵۰ درصد نان خشک، ۳) ۱۰۰ درصد ماکارونی، ۴) ۵۰ درصد ماکارونی، ۵) ۱۰۰ درصد مخلوط مساوی ماکارونی و نان خشک و ۶) ۵۰ درصد مخلوط مساوی ماکارونی و نان خشک، تهیه و مورد استفاده قرار گرفت. برای تنظیم جیره ها از نرم افزار کامپیوتری Lindo استفاده شد. برای پرورش ماهی ها ۲۱ قفس با چارچوب فلزی و دیواره های توری پلی اتیلنی به ابعاد ۱×۱×۱ متر ساخته شد و در یک استخر بتنی به ابعاد ۱/۲×۳×۲۵ متر نصب گردید. برای هر تیمار ۳ تکرار منظور گردید و هر قفس به طور تصادفی به یک تکرار تعلق گرفت. برای هر قفس ۲۰ عدد ماهی با وزن متوسط ۵±۸۵ گرم در نظر گرفته شد. طول دوره پرورش ۷۵ روز و طی این مدت دمای آب ۱/۵±۱۵ درجه سانتی گراد، pH آب بین ۸/۷-۷/۹ و اکسیژن محلول ۸/۱-۶/۵ میلی گرم در لیتر بود. تغذیه ماهی ها با استفاده از جیره های غذایی ساخته شده و براساس درصد بیوماس حاصل از نمونه برداری های ۱۴ روزه، طی سه نوبت در روز به طور دستی انجام گرفت. بررسی فاکتورهای وزن نهایی، درصد افزایش وزن، نسبت تبدیل غذا ، نرخ رشد ویژه، نسبت بازدهی پروتیین، شاخص وضعیت و درصد رسوب یا ذخیره پروتیین نشان داد که تیمارهایی که ۵۰ درصد منبع کربوهیدرات اصلی آن ها بوسیله ضایعات جایگزین شده بود (جیره های ۲، ۴ و ۶) عملکرد رشد بهتری نسبت به سه تیمار دیگر (جیره های ۱، ۳ و ۵) داشته به طوری که ارقام مربوطه اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند (P<۰/۰۵) . آنالیز لاشه ماهی ها در پایان آزمایش نشان داد که مقادیر پروتیین و خاکستر لاشه در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری نداشته ولی مقادیر چربی در تیمارهای ۲، ۳ و ۵ کمتر از دیگر تیمارها بود (P<۰/۰۵). بررسی اقتصادی جیره های مورد مصرف، برتری تیمار ۲ را که در آن ۵۰ درصد گندم و ذرت جیره با ضایعات نان جایگزین شده بود، نشان داد.  

قزل آلای رنگین کمان, ضایعات نان و ماکارونی, عملکرد رشد