مینا سمیعی فراهانی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری ، تهران، ایران
امیر موسوی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری ، تهران، ایران
علی هاتف سلمانیان - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری ، تهران، ایران
حبیب اله سمیع زاده لاهیجی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان

علف کش گلایفوسیت به صورت وسیعالطیف و غیر انتخابی در کنترل علفهای هرز مزارع کلزاBrassicanapus L.) که از مهم ترین گیاهان دانه روغنی جهان به شمار میرود، بسیار موثر می باشد و اثرات بازدارندگی خود را بر روی علفهای هرز و گیاه زراعی، از طریق مهار رقابتی آنزیم کلیدی ، napus L.)5-enolpyruvylshikimate-3-EPSPS یا phosphate synthase در مسیر شیکیمات اعمال می نماید. از راهکارهای موجود برای ایجاد مقاومت به علف کش گلایفوسیت استفاده از آنزیمEPSPS جهش یافته درگیاه هدف می باشد. در این راستا، دو جهش (A183T G96A) در ژنepsps جداشده از منبع باکتریایی4610 E. coli توسط روش جهش زایی نقطه ای Mutagenesis) Site Direct ایجاد شده و در گیاه زراعی کلزا تحت پروموترCaMV35S بیان یافته اند. در این پژوهش، از بذورگیاهان T2 برای تولید و آنالیز نسل سوم گیاهان تراریخت استفاده شد. مقاومت به علف کش گلایفوسیت در گیاهچه و قطعات محور زیر لپه مورد بررسی قرار گرفت و تحمل گیاهچه ها در غلظت های 0/1 تا 0/2 میلی مولار علف کش و توسعه کالوس در غلظت 0/05 میلی مولار مشاهده شد. حضور و بیان ژن های جهش یافتهepspsدر این گیاهان با آزمون هایELISA و RT-PCR ، PCRاثبات گردیده و نتایج حاصله بیانگر ایجاد گیاهان تراریخت با میزان مقاومت پایدار نسبت به علف کش گلایفوسیت بودند. در نهایت، محلول پاشی گیاهان تراریخت گلدانی با غلظت های مختلف علف کش صورت گرفت که مشاهدات حاکی از تحمل این گیاهان در دامنه ای حدود2/5-5میلی مولار از علف کش و مقاومت نسبی در غلظت 10 میلی مولار در هر دو نوع از لاین های مورد بررسی بود. البته گیاه تراریخت دارای ساختار ژنی با جهشG96Aدر مقایسه با گیاه تراریخت داری ساختار ژنی با جهش A183T درجات بالاتری از مقاومت را نشان داده که می تواند حاکی از پایداری بیشتر و کارآیی بهتر این نوع جهش، بیان موثرتر آن در سطوح مختلف نسخه برداری و ترجمه ونیز جایگزینی مناسب تر آن در طی فرآیند تراریختی باشد. .

گلایفوسیت. Brassica napus, EPSPS, Site Direct Mutagenesis