سیروس قنبری - استادیار مدیریت آموزشی،گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
اصغر اسکندری - دانشجوی کارشناسی ارشد، مدیریت آموزشی علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه سبک­های رهبری تحولی، تبادلی با اثربخشی سازمانی و مقایسه آن در بین مدارس ابتدایی هیات امنایی و عادی استان همدان در سال تحصیلی۹۲-۱۳۹۱ بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می­باشد. جامعه آماری شامل کلیه معلمان مدارس ابتدایی هیات امنایی و عادی استان همدان به تعداد ۵۱۳۷ نفر بوده و حجم نمونه براساس فرمول کوکران به تعداد ۵۸۲ آزمودنی (مدارس هیات امنایی ۲۲۶ معلم و مدارس عادی ۳۵۶ معلم) تعیین گردید. روش نمونه­گیری با استفاده از نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای نسبی انجام شد. برای جمع­آوری داده­ها از دو پرسشنامه با عناوین: سبک­های رهبری بس و اولیو (۱۹۹۵) و اثربخشی سازمانی هریسون (۲۰۰۸) استفاده گردید. برای تعیین روایی پرسشنامه­ها از روش روایی محتوایی و برای سنجش میزان پایایی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب پایایی محاسبه شده برای پرسشنامه­های سبک­های رهبری و اثربخشی سازمانی به ترتیب ۹۱۵/۰و ۹۶۵/۰ برآورد گردید. یافته­ها حاکی از آن است که میانگین به­کارگیری سبک­های رهبری تحولی، تبادلی و اثربخشی سازمانی در مدارس هیات امنایی و عادی استان همدان بالاتر از سطح متوسط است. آزمون t گروه­های مستقل آشکار کرد که مدیران مدارس هیات امنایی،بیشترسبک رهبری تحولی و مدیران مدارس عادی، بیشتر سبک­ رهبری تبادلی را مورد استفاده قرار می­دهند. به­علاوه وضعیت اثربخشی سازمانی مدارس هیات امنایی نسبت به مدارس عادی بهتر است. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین سبک­های رهبری تحولی، تبادلی با اثربخشی سازمانی در کلیه مدارس، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون بیانگر آن است که از بین ابعاد سبک­های­ رهبری در مدارس هیات امنایی، مولفه­های ملاحظات فردی، تحریک ذهنی و نفوذ آرمانی؛  در مدارس عادی، ویژگی­های تحریک ذهنی و مدیریت استثناء بیشترین تاثیر را در پیش­بینی اثربخشی سازمانی دارند.

رهبری تحولی, رهبری تبادلی, اثربخشی سازمانی, مدارس هیات امنایی, مدارس عادی