سهیلا کمالی - کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات ، دانشکده علو م زیستی، گروه علوم گیاهی
فاطمه اشرفی - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم زیستی، گروه میکروب شناسی

یونجه با نام علمی .Medicago sativa L گیاهی از خانواده لگومینوزه، چند ساله و علوفه ای است. باکتری به نام ریزوبیومروی ریشه گیاهان خانواده لگومینوزه ایجاد غده یا گره می کند و باعث تثبیت ازت به روش همزیستی می گردد. باکتریریزوبیوم موجود بر روی ریشه گیاه، ازت هوا را می گیرد و آن را تثبیت و به (NH(۳ تبدیل می کند، (NH(۳ تولیدی، مورداستفاده خود باکتری و گیاه میزبان است. نیتروژن تثبیت شده یکی از مهم ترین ترکیبات موثر بر رشد گیاه است. ازین رواثرات همزیستی بر رشد یونجه در مراحل مختلف تکوین گیاه با استفاده از مشاهدات میکروسکوپی و ماکروسکوپی بررسی شد.در این مطالعه ساختارهای آناتومی یونجه در مراحل مختلف نمو توسط میکروسکوپ نوری و الکترونی مورد مطالعه قرار گرفت.نتایج حاصل از مطالعات آناتومیک برش عرضی برگ و ساقه حاکی از افزایش در قطر ساقه، پهنک برگ و اندازه سلول هایاپیدرم و بافت آوندی برگ و ساقه بود. همچنین برش عرضی ریشه نشان دهنده افزایش قطر ریشه و بافت آوندی و افزایشتعداد سلول ها بود. به نظر می رسد ریزوبیوم به طور کلی باعث افزایش رشد گیاه می گردد.

یونجه، آناتومی، همزیستی، ریزوبیوم