عباس کنگی - گروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شاهرود، شاهرود، ایران
محسن پورکرمانی - گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران، ایران
سمیه میرزایی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران

در معدن مس سرچشمه شرایط هندسی سنگ برداری، وضعیت آب زیرزمینی، ویژگ یهای مکانیکی سنگ، خصوصیات فیزیکی و هندسی شکستگی ها و راستای نفوذ دایک ها سبب شده دیواره های معدن از نظر پایداری رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهند. مجموع این خصوصیات نامناسب ترین شرایط پایداری را برای دیواره غربی معدن فراهم نموده است. به علاوه نفوذ دایک های گرانودیوریتی در بخش غربی معدن مس سرچشمه تغییرات اساسی در ابعاد، فرم توده معدنی، کان یسازی، هیدروژئولوژی و رفتار ژئومکانیکی تود هسنگ ایجاد نموده است. راستای شمالی جنوبی این دایک های نفوذی، سبب شده اغلب آن ها به موازات دیواره غربی امتداد یافته و پتانسیل ناپایداری این بخش را تشدید نمایند. وضعیت خاص سیستم شکستگی ها نسبت به سطح سنگ برداری در دیواره غربی معدن شرایطی را ایجاد نموده که درصورت رویداد زمین لرزه با شتاب افقی g ۲۴/۰ دیواره های با شیب بیش از ۵۰ درجه ناپایدار گردیده و توده های بزرگ سنگ بصورت صفحه ای با درزه های کششی لغزش کنند. در چنین شرایطی ظهور ریزش های گوه ای با ابعاد کوچک در راستای فصل مشترک دو دسته بلوک B۲ و B۳ دور از انتظار نیست. همچنین پتانسیل لغزش های دایره ای بر روی واریز هها و سن گهای به شدت خرد شده این بخش از معدن وجود دارد. ویژگی های مکانیکی واریزه ها به گونه ای است که در شرایط بارگذاری لرز های دامنه های با شیب بیش از ۲۰ درجه ناپایدار می شود. بنابراین درصورت رویداد زمین لرزه مبنای طرح (DBL) با شتاب گرانش افقی برابر g ۲۴/۰، ناپایدار یهای گسترده از نوع لغزش صفحه ای، گو های در توده سنگی و لغزش های دایره ای بر روی واریزه ها و سنگ های به شدت خرد شده حاصل خواهد شد. این لغزش ها خسارات زیادی را به همراه خواهد داشت و عملیات بهر هبرداری از ماده معدنی در اعماق بیشتر را با مشکل روبرو می کند.

معدن مس سرچشمه, زمین لغزش, بارگذاری لرزه ای