کارینه طهماسیان - دانشگاه شهید بهشتی
آسیه اناری - کارشناس ارشد روان شناسی بالینی کودک

هدف پژوهش شناسایی اهمیت ابعاد خودکارآمدی اجتماعی، تحصیلی، هیجانی و جسمانی با افسردگی در دوره های متفاوتی در نوجوانان دختر و پسر است. روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی و آزمودنی های پژوهش ۹۴۶ نفر ( ۴۷۱ دختر و ۴۷۵ پسر ) از دانش آموزان مقطع دبیرستان و پیش دانشگاهی شهر تهران در سال تحصیلی ۸۳-۸۴ است که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای -تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه افسردگی کودک CDI) کوواکس، ۱۹۹۲ ) پرسشنامه خودکارآمدی کودکان و نوجوانان ، (موریس، ۲۰۰۲ ) و پرسشنامه خودکارآمدی جسمانی (رایکمن و همکاران، ۱۹۸۲ ) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تحلیل رگرسیون خطی و همبستگی استفاده شد . یافته ها نشان داد که همبستگی نمره کلی خودکارآمدی و خودکارآمدی اجتماعی، تحصیلی، هیجانی و جسمانی با نمره افسردگی منفی است. به علاوه خودکارآمدی جسمانی در ایجاد نشانه های افسردگی در پسران اوایل، اواسط و اواخر نوجوانی و دختران اوایل و اواسط نوجوانی تاثیرگذار است. خودکارآمدی تحصیلی در پسران و دختران همه سنین، نقش معناداری در ایجاد افسردگی دارد. خودکارآمدی اجتماعی در ایجاد افسردگی نوجوانان معنادار نیست و خودکارآمدی هیجانی تنها در ایجاد افسردگی در دختران اوایل نوجوانی معنادار است . نتیجه گیری: سطوح خودکارآمدی با نمرات افسردگی رابطه معکوس و خودکارآمدی تحصیلی، بالاترین همبستگی را با افسردگی د ارد. خودکارآمدی تحصیلی و جسمانی به ترتیب بهترین و خودکارآمدی اجتماعی کمترین بروز افسردگی در نوجوانان سنین مختلف هستند و خود کار آمدی هیجانی تنها در دختران سنین اواخر نوجوانی پیش بینی کننده بروز افسردگی است.

افسردگی, خودکارآمدی, نوجوانان