یاسر رحمانیانی - پژوهشگر دکترای معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
غلامحسین معماریان - استاد گروه آموزشی معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
اصغر محمدمرادی - استاد دانشگاه علم و صنعت، مرمت

بین عوامل موثر بر کیفیت مسکن و اندازه (مساحت) آن ارتباطی مستقیم وجود دارد. در سال های اخیر، واحد های آپارتمانی کوچک مقیاس در محدوده ی مساحتی کمتر (۳۵ تا ۵۲.۵ مترمربع) از آنچه قبلا کوچک در نظر گرفته می شد (۷۰ تا ۷۵ مترمربع)، به دلیل آهنگ رشد بیشتر خانوارهای کم جمعیت، افزایش قیمت مسکن، افزایش نرخ مهاجرت به کلانشهرها و تغییرات سبک زندگی نسل جدید در حال گسترش هستند. این گسترش بدون پشتوانه علمی در کیفیتی پایین و بیشتر به دلیل تقاضای بالا ناشی از عوامل فوق صورت گرفته است. بر این اساس، هدف پژوهش استخراج و ارزیابی عوامل اثرگذار و اثرپذیر بر فرایند بهبود کیفیت مسکن کوچک مقیاس در داخل کشور است. در این راستا، ابتدا متغیرها از طریق ادبیات موضوع جمع آوری و سپس با تحلیل محتوا و مصاحبه با ۱۰ خبره ی حوزه مسکن با روش دلفی، تعدیل (حذف یک شاخص) و تدقیق گردیدند. در مرحله بعد، از طریق رویکرد ساختاری-تفسیری (ISM) با نرم افزار میک مک (MICMAC ۶.۱.۲) بر پایه مقایسات زوجی در یک ماتریس (۱۴*۱۴)، متغیرها با نظرات متخصصین امتیازدهی شدند. پژوهش از نظر هدف بنیادی-کاربردی و گردآوری داده ها از نوع پیمایشی است. طبق نتایج پژوهش، ۴ شاخص در حوزه متغیرهای تاثیرگذار، ۷ شاخص در حوزه متغیرهای دووجهی، ۲ شاخص در حوزه متغیرهای وابسته و در نهایت ۱ شاخص نیز در حوزه متغیرهای مستقل قرار می گیرند. همچنین، شاخص های "معماری داخلی" و "سطح دانش عمومی و تخصصی" با نمره ۳۰ بیشترین میزان اثرگذاری را در ارتقا کیفیت مسکن کوچک مقیاس دارند. در نهایت با توجه به تحلیل ها، راهکارهایی مطرح شده است.

کیفیت, مسکن کوچک مقیاس, کلانشهر, تحلیل میک مک, ساختاری-تفسیری