سارا پورشعبان - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد
اسماعیل صادقی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد

کشفمیزان بهره گیری شاعران بزرگی چون حافظ از تخیل و مهارت های زبانی در انتقال مفاهیم شعری، یکی از راه های دستیابی به ماهیت ادبیات و موثر سخن گفتن است. در مقاله حاضر، لایه های سبکی (واژگانی، نحوی، بلاغی) یکی از غزلیات مدحی حافظ، تحلیل شده و از دو بخش «روساختی» و «ژرف ساختی» تشکیل یافته است. بخش نخست در حوزه ساختار و فرم، شامل تحلیل لایه واژگانی و نحوی، و بخش دوم مربوط به حوزه مضمون و تخیل، دربردارنده تحلیل لایه بلاغی و تصاویر دراماتیکی شعر حافظ است. در بخش دوم، از دیگر غزل های حافظ نیز نمونه هایی آورده شده است. این مقاله همچنین می کوشد تا با نگرشی تازه، پیوستگی ذهن و زبان حافظ را به مضمون های ازلی به اثبات برساند؛ مضامینی که به مبدا پیدایش انسان و حیات او پیش از هبوط به این کره خاکی می پردازند. منطقی که همزمان، واژگان و ترکیبات زبانی و تصاویر شعری او را تحت تاثیر و تصرف خویش قرار می دهد و سازنده منظومه فکری حافظ است؛ منظومه ای که هنوز پس از گذشت چندین قرن، پژوهشگران را به حل معمای لفظ و معنا در شعر حافظ فرامی خواند.

حافظ, لایه های سبکی, روساخت, ژرف ساخت, اسطوره, تخیل, تصاویر دراماتیکی