ناهید ماسپی - گروه علوم پایه، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایلام
فاطمه غفاری فر - گروه انگل شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس
علی محمد ۳ بهرامی - گروه پاتوبیولوژی، آموزشکده دامپزشکی، دانشگاه ایلام
صیاد بسطامی نژاد - گروه علوم پایه، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایلام
مرتضی شمسی - گروه انگل شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان

  مقدمه: گل­ همیشه بهار از خانواده کاسنیان است که از آن در درمان اختلالات پوستی، درد و نیز به عنوان باکتری­کش، ضد عفونی کننده و ضد التهاب استفاده شده است. در این مطالعه اثر کشندگی گل مزبور با غلظت­های مختلف بر پروماستیگوت­های لیشمانیاماژور در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد.   مواد و روش ها: در ابتدا گل­های خشک و خرد شده این گیاه با خیساندن در الکل ۸۰% عصاره­گیری شدند و با استفاده از دستگاه تبخیر، الکل آن تبخیر شد. غلظت های مختلف عصاره( µg/ml ۵۰۰، µg/ml ۲۵۰، µg/ml ۱۲۵، µg/ml ۵/۶۲) در آزمایشگاه تهیه و تعداد ۰۰۰/۵۰ پروماستیگوت در هر چاهک پلیت ۹۶ خانه­ای کشت داده شد؛ سپس ۱۰۰ میکرولیتر از عصاره به هر چاهک اضافه گردید و به مدت سه روز در دمای ۲۴ درجه انکوبه شد. تعداد انگل­ها در هر چاهک بعد از ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت با لام نئوبار شمارش و از محیط کشت RP بدون عصاره به عنوان شاهد استفاده گردید.   یافته­های پژوهش: نتایج نشان داد که عصاره مزبور در غلظت µg/ml ۵۰۰ تمام انگل­­ها را کشته و غلظت­های کم تر، فعالیت ضد لیشمانیایی وابسته به دوز نشان دادند که IC۵۰ پس از ۲۴ ساعت در عصاره الکلی و آبی به ترتیب µg/ml ۱۷۰ و µg/ml ۲۱۵ به دست آمد. تعداد پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور در شاهد در ۷۲،۴۸،۲۴ ساعت به ترتیب افزایش یافت.   بحث و نتیجه­گیری: براساس نتایج مطالعه کنونی، عصاره گل همیشه بهار اثر لیشمانیا­کشی خوبی دارد و احتمالا می­تواند در درمان لیشمانیوز به کار رود.  

: leishmania major, Calendula officinalis, extract, لیشمانیا ماژور, گل همیشه بهار, عصاره گیاهی, Calendula officinalis