مریم حیدری
شهرام اعتمادی فر
رضا مسعودی
سلیمان خیری
ناهید جیواد

چکیده زمینه و هدف: مراقبت از بیماران مبتلا به صرع، مراقبان خانوادگی آنان را با چالش های متعددی روبه رو می سازد. اجرای مداخلات خانواده محور می تواند به تسهیل فرایند مراقبتی مراقبان و افزایش کیفیت مراقبت از بیماران منجر شود. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر برنامه مراقبتی خانواده محور بر بار مراقبتی مراقبان خانوادگی بیماران مبتلا به صرع اجرا شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع کار آزمایی بالینی است که در سال ۱۳۹۵ در دو مرکز آموزشی درمانی آیت الله کاشانی و هاجر شهرکرد به مدت ۷ ماه انجام شد. نمونه ها به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند و به روش تخصیص تصادفی در دو گروه مداخله (۵۰ نفر) و کنترل (۵۰ نفر) قرار گرفتند. برای گروه مداخله برنامه مراقبتی خانواده محور در چهار گام تهدید درک شده، خودکارآمدی، عزت نفس و ارزشیابی، از طریق آموزش، حمایت، حل مسئله و بحث گروهی طی ۴ جلسه اجرا شد. داده ها با استفاده از نسخه های فارسی ابزار سنجش بار مراقبتی زاریت در دو گروه مداخله و کنترل در سه مرحله قبل، بلافاصله بعد و دو ماه بعد از مداخله جمع آوری شد. داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و تحلیلی تی مستقل و آنالیز واریانس با مشاهدات تکراری در نرم افزارSPSS  تجزیه  و تحلیل شد. یافته ها: میانگین نمره بار مراقبتی در دو گروه آزمون و کنترل قبل از مداخله به ترتیب ۲۴/۳۷، ۳۴ بود (۰/۱۷۹>P). میانگین بار مراقبتی در دو گروه آزمون و کنترل بلافاصله بعد از مداخله به ترتیب ۳۶/۲۱، ۷/۲۸ و دو ماه بعد از مداخله ۷۸/۱۵، ۹۲/۲۷ بود که نشان دهنده کاهش معنادار بار مراقبتی در گروه آزمون است (P<۰/۰۰۱). نتیجه گیری: نتایج نشان داد برنامه ساده و کم هزینه و با قابلیت اجرایی مراقبت خانواده محور سبب کاهش موثر بار مراقبتی مراقبان بیماران صرعی شده است که می تواند در ایفای نقش هرچه بهتر مراقبان خانوادگی با حداقل فشارهای جسمی و روانی کمک بسزایی داشته باشد.

Family Caregivers, family-centred care, epilepsy, Burden, Iran, صرع, مراقبین خانوادگی, بارمراقبتی, مدل مراقبتی خانواده محور, ایران