مهدی غفاری - استادیار فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه شهرکرد، گروه علوم ورزشی
محمد فرامرزی - استاد فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه اصفهان، گروه علوم ورزشی
ابراهیم بنی طالبی - دانشیار فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه شهرکرد، گروه علوم ورزشی دانشگاه شهرکرد

پژوهش های زیادی تاثیر فعالیت ورزشی را بر عوامل مرتبط با بیماری دیابت بررسی کرده اند. هدف اصلی از انجام شدن پژوهش حاضر، مقایسه آثار تمرینات استقامتی تداومی و تناوبی بر فاکتورهای گلیسمیک بیماران مبتلا به دیابت نوع دو، به صورت مرور نظام مند و فراتحلیل مطالعات داخل ایران بود. در پژوهش حاضر، پایگاه های اطلاعاتی Science Direct،PubMed ، Scopus، Web of Science، SID، Magiran و Google Scholar از سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸، همراه با کلمات کلیدی جست وجو شدند. بعد از غربالگری اولیه، متن کامل مقالات ارزیابی شد و مقالاتی که معیارهای ورود به پژوهش داشتند، تحلیل شدند. تعداد ۲۳۱ مقاله بررسی اولیه شدند و از این میان ۲۵ مقاله معیارهای ورود به مرور سیستماتیک و فراتحلیل را داشتند؛ براین اساس ۹۰۸ فرد دیابتی که به دو گروه تجربی و گروه کنترل به ترتیب تعداد ۴۹۴ و ۴۱۴ نفر تقسیم شدند، در گروه تجربی (۳۰۵ زن، ۱۸۹ مرد) و در گروه کنترل (۲۷۸ زن، ۱۳۶ مرد) قرار گرفتند. میانگین سنی آزمودنی ها در پژوهش حاضر ۵۰ سال بود. نتایج متاآنالیز نشان داد که تمرینات تناوبی و تداومی هر دو موجب بهبود شاخص های گلیسمی می شوند. تمرینات استقامتی تداومی و تمرینات تناوبی موجب کاهش معنادار سطوح گلوکز ((P=۰.۰۰۱; SE=۰.۱۸, ۹۵% CI= -۱.۲۴ - ۰.۸۶, Z=-۱۰ و انسولین ((P=۰.۰۰۱; SE= ۰.۱۸, ۹۵% CI= -۱.۶۲ - ۰.۹۱۷, Z=-۷ و مقاومت به انسولین (P=۰.۰۰۱; SE= ۰.۰۵, ۹۵% CI= -۰.۳۴ - ۰.۱۳, Z=-۴.۵۲) شدند. بین تمرین تداومی و تناوبی در سطوح گلوکز و انسولین اختلاف معنادار مشاهده شد (P=۰.۰۰۲، P=۰.۰۰۰۱)، اما این اختلاف در مقاومت به انسولین مشاهده نشد (P=۰.۴۲). تمرینات استقامتی تداومی و تناوبی موجب بهبود سطوح گلوکز خون، انسولین و مقاومت به انسولین می شوند و تمرینات تناوبی در بهبود عملکرد شاخص های گلیسمی موثرتر هستند؛ اگرچه در این زمینه به انجام دادن مطالعاتی بیشتر و با کیفیت بهتر نیاز است.

گلوکز, انسولین, مقاومت به انسولین, تمرینات تناوبی, تمرینات تداومی