زهره فرهمندکیا
محمد رضا مهراسبی
محمدصادق سخاوتجو
امیر شاهرخ حسنعلی زاده مظهر
زهرا رمضانزاده

زمینه و هدف:   فلزات سنگین موجود درگرد و غبار هوا قادرند مستقیما از طریق بلع و تنفس وارد بدن شوند و یا از طریق ریزش های جوی به سطح زمین برسند و پس از آلودگی منابع آب و خاک و ورود به ساختار گیاهان از طریق آب و غذا وارد بدن شوند. هدف از این مطالعه تعیین میزان ترسیب فلزات سنگین در ریزش های جوی و تاثیر پذیری این مقادیر از منابع زمینی بوده است. روش بررسی: در این مطالعه شهر زنجان به پنج ناحیه تقسیم شده است که جمع آوری نمونه های ذرات راسب شونده (ریزش های خشک) و بارش های جوی (ریزش های تر)، طی سه فصل پاییز ۱۳۸۷ ، زمستان ۱۳۸۷ و بهار ۱۳۸۸در این نواحی صورت گرفته است وسرب ، روی، کادمیم و کروم این ریزش ها به روش جذب اتمی اندازه گیری شده است.یافته ها: در مطالعه حاضر میانگین ترسیب فلزات سنگین در ریزش های جوی برای سرب ۰۸۲/۰ ،    روی ۲۸۶/۰  ، کادمیوم ۰۱۸/۰  وکروم ۰۰۹/۰  میلیگرم بر متر مربع در روز بود.  ضریب همبستگی بین عناصر سرب روی برابر ۸/۰ بوده است (۰۱/۰P < ).  ضریب همبستگی بین کروم کادمیوم بالاتر از۸۹/۰ می باشد (۰۵/۰P < ) ولی ضریب همبستگی بین کادمیوم سرب و کروم سرب کمتر و به ترتیب ۵۸/۰ و ۶۱/۰ است.نتیجه گیری: مقایسه مقادیر در نواحی مختلف نشان داد که منابع صنعتی منتشر کننده فلزات سنگین  نقش مستقیمی درترسیب فلزات سنگین ریزش های جوی خشک و تر دارد . با توجه به ضرایب همبستگی می توان نتیجه گرفت که سرب و روی از یک منشا مشترک در منطقه پراکنده می شوند. اندازه گیری فلزات در ذرات راسب شونده می تواند نشان دهنده تاثیر منابع انسان ساز در کیفیت هوا باشد و می توان از ذرات راسب شونده به عنوان شاخص آلودگی هوا به فلزات سنگین استفاده نمود.

Air pollution,Heavy metals,Atomic absorption,Zanjan, آلودگی هوا،فلزات سنگین،ریزش های جوی،جذب اتمی،زنجان