نرجس اکاتی
عباس اسماعیلی ساری
سید محمود قاسمپوری

زمینه و هدف: جیوه یکی از عناصر سنگینی است که در محیط زیست گسترش یافته و دارای اثرات سمی بسیاری است. در حال حاضر مواجهه با متیل جیوه در مادران موضوع مهمی برای تحقیق است، به ویژه در افرادی که مصرف بالای ماهی دارند. متیل جیوه می تواند از طریق شیر مادر به کودکان انتقال یابد. هدف از این تحقیق تعیین ریسک مواجهه با جیوه در مادران سواحل جنوبی دریای خزر می باشد.روش بررسی: در این پژوهش میزان جیوه موی ۷۰ مادر (۳۶-۱۷ ساله) و عوامل موثر بر آن مورد ارزیابی قرار گرفت. مادران در شهرهای نور، نوشهر، چمستان و روستاهای نور و نوشهر زندگی می کردند. به منظور ارزیابی عوامل موثر بر مقادیر جیوه پرسش نامه ای توسط مادران پاسخ داده شد. از هر مادر حداقل یک گرم مو تهیه شد. برای اندازه گیری میزان جیوه از روش آنالیز پیشرفته جیوه  توسط دستگاه  LECO AMA ۲۵۴ Mercury Analyzer بر طبق استاندارد  ASTM شماره  ۶۷۲۲-D استفاده شد. یافته ها: میانگین غلظت جیوه موی مادران  (۱- ;mug  g) ۰۹/۰±۱۹/۰ به دست آمد. آزمون  توکی  نشان داد که متغیرهای مکان زندگی (۰۲/۰=P) و مصرف ماهی (۰/۰=P) به طور معنی داری روی میزان جیوه موی مادران تاثیر دارند. متغیرهای سن و تعداد دندان های پر شده با آمالگام  روی میزان جیوه مو تاثیری نداشتند.نتیجه گیری: میانگین غلظت جیوه مو از حد نرمال WHO  برای جیوه مو (۱- ;mug  g ۲) و حد راهنمای USEPA برای جیوه مو(۱- ;mug  g ۵ ) کم;thinspتر است. تجزیه و تحلیل پرسش نامه ها نشان داد که مادران اغلب ماهی هایی مانند کپور، کفال و سفید مصرف می کردند. گرچه در این پژوهش میزان جیوه در این ماهیان اندازه گیری نشد، اما با توجه به تفاوت معنی دار میزان مصرف ماهی و میزان جیوه موی مادران، آلودگی به جیوه در این نوع ماهی ها می تواند مهم ترین عامل مواجهه با جیوه در این تحقیق باشد.

Mercury, Hair, Breast-Feading Mother, Coasts of Caspian Sea, جیوه, مو, مادران شیرده, سواحل دریای خزر