عبدالرضا مشروفه - Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resource, Tarbiat Modares University, Noor, Mazandaran, Iran
علیرضا ریاحی بختیاری - Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resource, Tarbiat Modares University, Noor, Mazandaran, Iran
محمد پورکاظمی - Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resource, Tarbiat Modares University, Noor, Mazandaran, Iran

زمینه و هدف: آلودگی به فلزات یکی از مشکلات مهم زیست محیطی و یکی از نگرانی های مهم بهداشت مواد غذایی به شمار می آید. در سراسر جهان، ماهیان خاویاری یک منبع مهم تامین غذا و ایجاد اشتغال و درآمد هستند. در پژوهش حاضر، با اندازه-گیری غلظت کادمیوم، نیکل، وانادیوم و روی در عضله و خاویار تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus)، ریسک ناشی از مصرف این ماهی برای انسان مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: نمونه های تاسماهی ایرانی (۲۴n=) را از مراکز مهم صید ماهیان خاویاری بخش جنوبی دریای خزر واقع در استان های مازندران و گیلان جمع آوری گردیده و تا آنالیز شیمیایی در فریزر در دمای ۰C ۲۰- نگهداری شدند. حدود g ۱ از هر نمونه خشک شده را در لوله های هضم PTFE ریخته شد. سپس به میزان mL ۱۰ اسید نیتریک ۶۵% به آن اضافه گردید. ابتدا به مدت h ۱ در دمای ۰C ۴۰ لوله های PTFE بر روی هیتر قرار داده سپس به آرامی دما را افزایش داده و به مدت h ۳ در دمای ۰C ۱۴۰ حرارت داده شد. محلول حاصل با استفاده از کاغذ صافی واتمن شماره یک، صاف شده و در نهایت با آب دوبار تقطیر شده (دیونیزه) به حجم mL ۲۵ رسانیده شد. یافته ها: میانگین غلظت کادمیوم، نیکل، وانادیوم و روی در عضله به ترتیب ۰/۰۰۲ ±۰/۰۰۵، ۰/۰۳±۰/۰۶،   ۰/۱۳ ± ۰/۰۴ و ۳/۰۷ ±۷/۴۹ μg/gوزن تر است. همچنین میانگین غلظت این فلزات در خاویار به ترتیب ۰/۰۰۶±۰/۰۰۷ ، ۰/۰۷ ± ۰/۰۹ ، ۰/۱۵ ± ۰/۱۲ و ۵/۷۵ ±۲۱/۲۳ μg/g وزن تر تعیین گردید. نتیجه گیری: میانگین غلظت کادمیوم، وانادیوم و روی از حد استاندارد تعیین شده توسط سازمان کشاورزی، ماهی گیری و غذایی انگلستان MAFF (۲۰۰۰) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) پایین تر است. حد استاندارد فلزات کادمیوم، وانادیوم و روی به ترتیب μg/g ۰/۲، ۰/۵ و ۵۰ است. بنابراین بدلیل پایین بودن غلظت های بدست آمده از حد مجاز، مصرف عضله و خاویار تاسماهی ایرانی خطری جدی برای سلامتی مصرف کنندگان نخواهد داشت.

Risk assessment, Caviar, Muscle, Persian sturgeon, Cadmium, Nickel, Vanadium, Zinc, ارزیابی ریسک, خاویار, ماهیچه, تاسماهی ایرانی, کادمیوم, نیکل, وانادیوم, روی