علی صالحی ساردویی - دانشجوی دکترای علوم باغبانی، دانشکده تولیدات گیاهی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایرا ن
حلیمه خلیلی - دانشجوی دکترای فیزیولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد کرمان، گرگان، ایرا ن
افشار فلاح ایمانی - دانشجوی دکترای علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایرا ن

سرطان تکثیر غیرطبیعی و بدون کنترل سلول ها است. عوامل سرطان زا موجب آسیب DNA و از دست رفتن عملکرد ژنهای سرکوب کننده تومور می شوند که نتیجه آن شکل گیری تومور و متاستاز است. برخی از عوامل سرطان زا عوامل فیزیکی مانند تابش اشعه فرابنفش، عوامل شیمیایی مانند ترکیبات شیمیایی القاگر سرطان، دود سیگار، رژیم غذایی نامتعادل، عوامل شغلی، وراثتی، هورمونی، متابولیکی و عوامل زیستی به ویژه برخی باکتریها و ویروس ها هستند. امروز مهمترین درمان موجود برای سرطان شیمی درمانی است که علاوه بر اثرات جانبی متعدد، مقاومت دارویی هم در بیمار ایجاد می کند. برخی از گیاهان به مدت طولانی به عنوان منابع قابل اطمینان و عالی برای توسعه داروهای ضد سرطانی مدنظر بوده اند. برخی از گیاهان نقش محافظتی و درمانی در سرطان دارند و برخی دیگر نیز اثرات جانبی ناشی از شیمی درمانی و رادیوتراپی را کاهش می دهند و به علاوه از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه هستند. برخی ترکیبات طبیعی دریایی و عناصر معدنی نیز با توانایی مهار تومور شناخته شده اند. مقاله حاضر مروری بر مهمترین مواد طبیعی ضدسرطان در دنیا داشت و مهمترین مکانیزمهای اثر آنها را معرفی کرد. در طب سنتی اغلب کشورها مواد طبیعی متعددی برای انواع سرطانها شناخته شده است. برخی از مهمترین مواد طبیعی ضدسرطانی سنتی شناخته شده در نقاط مختلف دنیا شامل ,Catharanthus roseus Podophylum peltatum, Combreturn cafrum, Campetotheca acuminate, Brucea antidysenterica و غیره است. مکانیسم اثر ضدسرطانی اغلب این مواد مربوط به خاصیت آنتی اکسیدانی و مهار رشد سلولهای توموری آنها است. بسیاری از این مواد به طور سنتی در مناطق مختلفی از جهان کاربرد دارند.

آنتی اکسیدان، بدخیمی، عوامل ضدسرطان، گیاهان دارویی