فریبا زارع - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
حسن ساری خانی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
داوود عسگری - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

تکثیر نرگس به روشهای سنتی کند است و تکثیر آن به روشهای دوفلسی و قاشی با استفاده از تیمارهای تنظیم کننده های رشد گیاهی ضریب تکثیر بالاتری دارد. این پژوهش با هدف بررسی میزان تولید و اندازه سوخک در نرگس دافودیل با استفاده از نانولوله های کربنی چند دیواره در ترکیب با تنظیم کننده های رشد گیاهی ایندول بوتریک اسید، بنزیل آدنین، متیل جاسمونات صورت گرفت. این پژوهش به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو فاکتور: (۱ نوع و غلظت تنظیم کننده های رشد در هفت سطح (شامل آب مقطر به عنوان شاهد، ایندول بوتریک اسید، بنزیل آدنین و متیل جاسمونات در دو غلظت ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم در لیتر) و (۲ غلظت نانولوله های کربنی در سه سطح (صفر، ۱۰ و ۵۰ میلی گرم در لیتر) انجام شد. بدین منظور پیازهای نرگس در تیرماه ۱۳۹۹ تهیه شدند و با برش عرضی فلسهای دوقلو تهیه شده و به مدت ۳۰ دقیقه در محلول حاوی تیمارهای مورد نظر قرار گرفتند. سپس فلسهای تیمارشده در بستر با نسبت یکسانی از کوکوپیت و پرلایت به کیسه های پلاستیکی منتقل شدند. پس از پنج ماه، تعداد سوخکهای تولید شده، قطر سوخکهای تولید شده، وزن سوخکهای تولید شده و ضریب تکثیر مورد ارزیابی قرار گرفت. استفاده از غلظتهای پایین ایندول بوتریک اسید به همراه نانولوله های کربنی موجب افزایش ضریب تکثیر شدند. تنظیم کننده های رشد از جمله متیل جاسمونات با غلظت ۵۰ میلی گرم در لیتر و ایندولبوتریک اسید با غلظت ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم در لیتر نیز باعث افزایش وزن سوخکها شدند. بنزیل آدنین در تمام غلظتهای به کار رفته، سبب کاهش وزن سوخکها شد. استفاده از نانولوله های کربنی، جز در موارد کمی مانند قطر سوخکهای تولیدی، تاثیر معنیداری بر ویژگیهای مرتبط با ابعاد و وزن سوخکهای تولیدی نداشت.

ایندول بوتیریک اسید، بنزیل آدنین، فلس دوقلو، گل نرگس، متیل جاسمونات، نانولوله های کربنی چند دیواره.