امید رضائی فر - دانشیار گروه سازه، دانشکده عمران، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

مقاله حاضر به تحلیل رابطه علوم در مراکز علمی دانشگاهی در سطح دنیا می­پردازد. دانشگاه به عنوان مرکز گسترش علوم نتوانسته است در خود و روح بشری همگرایی ایجاد نماید. شاهد این ناتوانی در ارتقاء جایگاه مادی و معنوی روح انسانی، عدم ­توانایی ساختار دانشگاهی در نیل به هدف واحد است؛ که آن ها را نسبت به هم ­واگرا می­نماید. عدم وجود جایگاه حکیم و علامه جامع العلوم، در خروجی دانشگاه­ها، مساله جدی است که مراکز علمی بدان مبتلا هستند. در این مقاله به روش توصیفی به ارزشیابی مولفه ها و برآوردی از نظر خبرگان به همراه گردآوری نتایج تجربی اتفاقات و پیامدها پرداخته شده و نتیجه آن بهره مندی از رویکرد ایجاد پارادایم جدید در حرکت تمدنی جهان اسلام است. در ابتدا، با استفاده از جمع آوری داده ها، مفاهیم مرتبط با آسیب ها، چالش ها و موانع تمدن نوین اسلامی استخراج و سپس مدل مفهومی مبتکرانه پیشنهاد گردیده است. یافته های پژوهش نشان دادند یک تمدن پارادایم ساز و مبتنی بر اصول غیراقتباسی، می تواند در دانشگاه ها با تغییر رویکرد به اصول اساسی توحیدی در معنای عام، عملی و بین­رشتهای، که مضمون اصلی دانشگاه اسلامی بوده و می­تواند منجر به حکمت محوری در توسعه آموزش­عالی و تمدن سازی گردد، محقق شود. برخلاف نگاه سکولار به دانش، یعنی علمی­ که در مصادیق، اثری از روابط دیگر علوم و الهیات نمیبیند، و جز انحراف در مسیر انسان نیست. دانشگاهها میبایست با تغییر نگرش و سبک، نه تغییر ماهیت، به همگرایی برسند و از مسیر غیرالهی فاصله بگیرند. ایجاد این همگرایی علوم می­تواند به پارادایم مبتنی بر تمدن اسلامی و ظهور تمدن نوین علمی منجر شود.

همگرایی علوم, حکمت, علم و تمدن اسلامی, دانشگاه اسلامی