محمدرضا نقوی - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، ایران
ابوالفضل توسلی - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، ایران
معروف خلیلی - دانشیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، ایران

ساکنین روستاهای شهرستان فاروج.....کشت محصولات کشاورزی و باغی بویژه زعفران مشغول می باشند و توجه به مشکلات کشت این محصول در توسعه روستایی این منطقه موثر می باشد. در این راستا، این مطالعه با هدف بررسی عوامل مرتبط با کشت و تولید زعفران از دیدگاه کشاورزان در جلوگیری از خروج آنان از روستاها و بررسی موثر در کاهش تمایل زعفران کاران به کشت این گیاه انجام گرفته است. پژوهش حاضر به روش پیمایشی از نوع مشاهده مستقیم که در آن از تکنیک پرسشنامه با پاسخ باز و بسته استفاده می شود، انجام شد. روش نمونه گیری در این پژوهش نمونه گیری خوشه ای تصادفی بود و در مجموع بر اساس آزمون کوکران تعداد نمونه آماری برابر ۲۰۰ زعفران کار از هشت روستای شهرستان فاروج مشخص شد. با توجه به نتایج بدست آمده همه زعفران کاران رفتار مشابهی را در مقابل مشکلات کشت زعفران نشان ندادند و درجه تاب آوری متفاوتی با توجه به سن، تحصیلات و شرایطشان از خود نشان دادند. از طرف دیگر، طبق نتایج بدست آمده دلایل اصلی کاهش تمایل کشاورزان برای کشت زعفران و جایگزین کردن آن با گیاه دیگر یا مهاجرت از روستا به ترتیب تاثیر دلالان در میزان سود این محصول (۲۳/۵ درصد)، نوسانات قیمت (۱۸ درصد)، خشکسالی (۱۳/۵درصد)، کم شدن میزان سطح منابع آبی و شور شدن آب در برخی از منابع آبی (۹ درصد)، فرآوری زعفران (۸/۵ درصد) و سنتی بودن کاشت، داشت و برداشت (۸ درصد) بودند که علت اصلی دخالت دلالان و سودجویان و خشکسالی های اخیر بودند. همچنین نتایج همبستگی اسپیرمن تایید کننده نتایج کاهش تمایل زعفران کاران با مهاجرت آنها بود. در مجموع کشاورزان اظهار داشتند در صورتی که مشکلات مربوط به کشت زعفران مدیریت شود تمایل به کشت زعفران و سکونت در روستا و عدم مهاجرت دارند. از طرف دیگر، بررسی وضعیت مهمترین مشکلات اصلی روستاییان و زعفران کاران بعد از مهاجرت به شهرها نشان داد که بترتیب از بین رفتن بخشی از صنعت کشاورزی و دامپروری کشور، وابستگی های روز افزون به واردات، افزایش روستاهای خالی از سکنه و افزایش ناامنی ، افزایش شغل های کاذب، از بین رفتن صنایع دستی و گردشگری مهمترین مشکلات بعد از مهاجرت روستاییان می باشد. بنظر می رسد افزایش روستاهای خالی از سکنه و افزایش ناامنی با کمترین ضریب تغییرات در شرایط استاندارد شده نتایج، مهمترین نتیجه مهاجرت از روستا بشمار می آید.

آزمون های فرض، تغییر کشت، زعفران، مهاجرت، همبستگی اسپیرمن