محسن آیتی - دکتری برنامه ریزی درسی، استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه بیرجند
سمیه رمضانی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه بیرجند

تعلیم و تربیت در زمرهی علوم کاربردی طبقهبندی میشود. آنچه در این حوزه مطرح میشود میبایست ریشه در « مبانی » داشته باشد. مبانی تعلیم و تربیت را در دو دستهی کلی مبانی فلسفی و مبانی علمی طبقهبندی کردهاند. مکاتب مختلف فلسفی تبیینهای متفاوتی در مقولههای مختلف هستی شناسی، انسان شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی دارند. التزام به هر یک از مکاتب فلسفی پیامدهایی برای مربیان در حوزهی نظر و عمل به دنبال دارد. برنامههای درسی که نقش محوری در فضای آموزش و پرورش دارند، به شدت تحت تأثیر مبانی فلسفی قرار دارند و باید برنامههای متفاوتی را متأثر از مکاتب مختلف فلسفی انتظار داشت. در این مقاله برنامههای علوم دبستان به منظور کشف مبانی فلسفی حاکم بر آن مورد بررسی قرار میگیرد. این بررسی نشان میدهد ویژگیهای حاکم بر برنامههای درسی یادشده بسیار نزدیک به مبانی فلسفی تجربهگرایان و تحت تأثیر تفکرات مدرنیته است. به عبارت دیگر علیرغم هدفگزاری نظام عالی آموزش و پرورش به منظور همسوسازی برنامهها با دیدگاههای اسلامی، متأسفانه عملاً برنامههای درسی قرابت کمتری با مبانی فلسفی اسلامی دارند. شواهدی در این مقاله ارائه میشود و در پایان پیشنهاداتی برای عبور از این معضل و همسوسازی برنامه های درسی با مکتب فلسفهی اسلامی ارائه میگردد.

فلسفهی تعلیم و تربیت، برنامهی درسی علوم