لیلا صفوی نیا - دانش آموخته دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت، کرمان، ایران
مژگان مظهری - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت، کرمان، ایران
امیدعلی اسماعیلی پور - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت، کرمان، ایران
نعمت ضیائی - گروه تولیدات گیاهی، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان، ایران
حسین دوماری - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت، کرمان، ایران

زمینه مطالعه: ویتامین C و زنیان دارای خواص آنتی اکسیدانی می باشند که می توانند اثرات منفی تنش گرمایی بر عملکرد و ایمنی جوجه های گوشتی را مرتفع سازند.هدف: مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر تغذیه با ویتامین C و پودر دانه زنیان بر عملکرد رشد، متابولیت های خونی و کیفیت گوشت جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی انجام شد.روش‎کار: در مطالعه حاضر ۲۴۰ جوجه گوشتی یک روزه سویه راس ۳۰۸ تا ۲۵ روزگی با جیره تجاری تغذیه شده و سپس با آغاز تنش گرمایی از ۲۵ روزگی تا ۴۲ روزگی، جوجه ها به یک آزمایش فاکتوریل دو در سه در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار شامل دو سطح ویتامین C (صفر و ۲۵۰ میلیگرم بر کیلوگرم جیره) و سه سطح پودر زنیان (صفر، ۷۵/۰ و ۵/۱ درصد جیره) و چهار تکرار تقسیم شدند. داده های مطالعه با نرم افزار SAS و روش GLM تجزیه و میانگین ها با آزمون توکی مقایسه شدند.نتایج: اثر زنیان بر صفات عملکردی معنی دار نبود، اما ویتامین C منجر به افزایش وزن شد (۰۵/۰>P). اثر متقابل ویتامین C و زنیان نیز معنی دار بود، به طوری که بیشترین افزایش وزن و بهترین ضریب تبدیل خوراک مربوط به گروه تغذیه شده با ویتامین C و پس از آن گروه تغذیه شده با سطح ۵/۱ درصد زنیان بود (۰۱/۰>P). ویتامین C باعث کاهش معنی دار غلظت آنزیم آلکالین فسفاتاز نسبت به گروه شاهد شد (۰۵/۰>P). نسبت هتروفیل به لنفوسیت با افزودن ویتامین C و ۵/۱ درصد زنیان نسبت به شاهد کاهش یافت (۰۵/۰P<). سطح ۵/۱ درصد زنیان منجر به افزایش معنی دار وزن نسبی بورس نسبت به شاهد شد (۰۵/۰P<). کمترین درصد افت خونابه در جوجه های تغذیه شده با سطح ۵/۱ درصد زنیان و ویتامین C مشاهده شد. اثر افزودن زنیان و اثر متقابل زنیان و ویتامین C بر ظرفیت نگهداری آب معنی دار بود و بالاترین ظرفیت نگهداری مربوط به جوجه های تغذیه شده با ۵/۱ درصد زنیان بود. همچنین ویتامین C منجر به افزایش خاکستر گوشت شد.نتیجه­گیری نهایی: مطالعه حاضر نشان داد که افزودن ۲۵۰ میلی گرم ویتامین C و ۵/۱ درصد پودر زنیان می تواند مکمل مناسبی جهت بهبود عملکرد رشد، متابولیت های خون و کیفیت گوشت جوجه های گوشتی تحت تنش گرمایی باشد.

زنیان, ویتامین C, آلکالین فسفاتاز, لنفوسیت, افت خونابه