محمد ملکوتیان - Kerman University of Medical Sciences
علیرضا مصداقی نیا - Tehran University of Medical Sciences,
یاسر سلطانی نژاد - Kerman University of Medical Sciences

مقدمه: فلزات سنگین از عناصر سمی و پایدار در محیط هستند که با ورود به منابع آبی نهایتا وارد چرخه زیستی جانداران شده و اثرات نامطلوبی ایجاد می نمایند. پژوهش حاضر جهت بررسی تغییرات غلظت فلزات سنگین کروم و آرسنیک در رودخانه های حوضه سد بافت و سد رابر که بعضا به مصرف شرب رسیده و یا به این منظور پیش بینی شده اند، می پردازد. روش: مطالعه حاضر از نوع توصیفی است که از تابستان ۱۳۹۲ لغایت بهار سال ۱۳۹۳ انجام گرفت. طی بازدید میدانی ۴ ایستگاه نمونه برداری از رودخانه های حوضه سدهای بافت و رابر انتخاب شد. تعداد ۱ نمونه مرکب از رودخانه های مذکور و سدهای بافت و رابر در نیمه هرماه برداشت شد. غلظت فلزات سنگین کروم و آرسنیک در رودخانه های (بافت، سلطانی) حوضه سد بافت، و رودخانه های (رابر، سرمشک، سید مرتضی، رود در) حوضه سد رابر، به مدت ۱۲ ماه اندازه گیری شد. غلظت کروم و آرسنیک با جذب اتمی کوره گرافیتی سنجش شد. داده ها با نرم افزار spss تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: میانگین غلظت کروم در رودخانه های حوضه سد بافت به ترتیب ۰۱/۵ و ۱۹/۵ ppb و در رودخانه های حوضه سد رابر به ترتیب ۴۴/۵، ۵/۵، ۴۲/۵ و ۴۵/۵ ppb به دست آمد. میانگین غلظت آرسنیک در رودخانه­های حوضه سد بافت به ترتیب ۵۲/۱۶ و ۷۱/۱۱ ppb و در رودخانه های حوضه سد رابر به ترتیب ۲۸/۱۲، ۶/۱۳، ۰۷/۱۳ و ۷۸/۸ ppb حاصل شد. میانگین غلظت کروم در سدهای بافت و رابر به ترتیب ۰۲/۵ و ۳۸/۵ ppb و آرسنیک به ترتیب ۵۳/۲۳، ۱۲/۹ ppb به دست آمد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده غلظت فلز کروم در ایستگاه های موردمطالعه از رهنمود سازمان جهانی بهداشت، حد مجاز استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا و حد مجاز موسسه استاندارد تحقیقات صنعتی ایران کمتر بود. غلظت فلز آرسنیک از رهنمود سازمان جهانی بهداشت، حد مجاز استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا و از حد مجاز موسسه استاندارد تحقیقات صنعتی ایران بیشتر بود. این تفاوت ازنظر آماری معنی دار بود (۰۰۰۱/۰p<). با توجه به اهمیت این موضوع ضرورت دارد که این مسئله رسیدگی و در ارتباط با تقلیل آن برنامه ریزی های لازم به عمل آید.

Dam, Heavy metals, River, فلز سنگین, رودخانه, سد