عطااله بهرامی - استادیار، گروه مهندسی معدن، فرآوری مواد معدنی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه
سید محمد رئوف حسینی - استادیار، دانشکده مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان
فاطمه کاظمی - کارشناسی ارشد، گروه مهندسی معدن، استخراج معدن

در بین مواد معدنی که در ساخت دارو مورد استفاده قرار می گیرند، کانی های صنعتی جایگاه ویژه ای دارند. این کانی ها به دو صورت فعال کننده و پرکننده در صنایع داروسازی استفاده می شوند. باریت از جمله کانی های صنعتی مورد استفاده در صنایع دارویی، رادیولوژی و پزشکی است. این تحقیق برای بررسی امکان استفاده از ذخایر باریت استان آذربایجان غربی در صنعت دارویی کشور انجام شده است. بدین منظور نمونه هایی از معادن باریت قره بلاغ، مرانه، عبداله آباد و شاخ سفید شهرستان مهاباد تهیه و بر روی آن ها آنالیزهای XRF و مطالعات کانی شناسی انجام شد، سپس نتایج حاصل با استاندارد دارویی USP در مورد سولفات باریم مقایسه شد. بر اساس این نتایج، نمونه های تمامی معادن دارای میزان فلزات سنگین بیش از حد مجاز و درجه خلوص BaSO۴ کمتر از مقدار استاندارد USP بودند. نمونه معدن شاخ سفید با عیار باریت ۹۳/۰۷ درصد دارای بیشترین تطابق با استاندارد یاد شده بود. در ادامه برای حصول شرایط استاندارد، بر روی نمونه باریت معدن شاخ سفید آزمایش های فرآوری بر اساس روش دنیس دبلیو. جی استون انجام گرفت. پس از انجام عملیات فرآوری محصولی با درجه خلوص سولفات باریم ۹۹/۳ درصد، چگالی ۴/۵۱ گرم بر سانتی مترمکعب و میزان فلزات سنگین کمتر از حد مجاز استاندارد دارویی حاصل شد. در مجموع با انجام چندین مرحله عملیات ساده فرآوری شامل سنگ جوری، خردایش، آسیاکنی و لیچینگ بر روی باریت های استان آذربایجان غربی، محصولی با خواص نزدیک به استانداردهای دارویی و قابل کاربرد در صنعت داروسازی، با قیمت تمام شده کمتر در مقایسه با نمونه وارداتی تولید خواهد شد.

صنایع دارویی, باریت, استاندارد USP, عملیات فرآوری, روش دنیس دبلیو. جی استون