فرزانه حسینی - کارشناسی ارشد مهندسی معدن، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین
حمیدرضا همتی آهویی - استادیار، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین
غلام رضا کریمی - استادیار، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین

بکارگیری روش های توانمند در تخمین ذخیره ماده معدنی نقش مهمی را در ارزیابی، طراحی و برنامه ریزی های معادن ایفا می کند. با توجه به مشکلات و مسایل ایجادشده در زمینه استفاده از روش های معمول مانند کریجینگ برای تخمین عیار در معادن، در این پژوهش کارایی تخمینگرهای هوشمندی چون شبکه عصبی و منطق فازی به منظور تخمین ذخیره کانسار آهن شهرک بیجار مورد بررسی قرار گرفت. در این کانسار داده ها از نوع گمانه­اند. به این منظور داده های ۹ حلقه گمانه برای فرآیند تخمین ذخیره استفاده شدند. درروش تخمین فازی ابتدا داده ها به روش فازی میان مرکز (F.C.M) خوشه بندی شده و سپس عیار در مرکز هر خوشه محاسبه می­شود. به کمک این اطلاعات و در نظر گرفتن یک کنترل عیار فازی مناسب، عیار در نقاط موردنظر تخمین زده شد. در روش شبکه عصبی، برای­ارزیابی­ شبکه­ طراحی شده، ابتدا­ داده های چند چاه به طورکامل­ به عنوان داده های­ مجموعه­ اعتبارسنجی­ انتخاب می شوند و بقیه گمانه ها­ برای­ مجموعه­ داده های­آموزشی­ در نظرگرفته خواهند شد.­ پس ­از­ آموزش­ شبکه­ عصبی­ به وسیله بقیه­ داده ها،­ صحت­ تخمین داده­های­ اعتبارسنجی ۸۰ درصد به دست­ آمد. نتایج بیانگر قابلیت تعمیم­دهی و کارایی محاسباتی بالاتر روش شبکه عصبی نسبت به روش دیگر در زمینه تخمین ذخیره کانسار بود.

تخمین ذخیره, منطق فازی, شبکه عصبی, کانسار آهن شهرک