هاله کنگری
میرغفار صحیحی اسکویی
مریم حیدرپور میمه
ناصر ولایی

سابقه و هدف: در دنیای پیشرفته امروز، علومی چون علو م بینایی، بینایی شناسی(اپتومتری) و رشته فوق تخصصی چشم پزشکی احتمالا قدمت دیرینه ای دارند و از همان زمان های بسیار قدیم خطاهای انکساری چشم از جمله نزدیک بینی و کندی بصر و بعضی از بیماری ها شناخته شده بودند و درمان هایی هم نیز صورت می گرفت. چه شرایطی فراهم آمد و این مهارت ها کسب گردید. خصوصا با در نظر گرفتن این سئوال که نقش طب سنتی در شکل گیری این موفقیت ها و فرایند این علوم چگونه بوده است؟ و این سیر تطوری که از کندی بصر آغاز و با بیماری های چشمی تا این مرحله از تکامل خود پیش آمده، در کدامین مقطع زمانی از تاریخ به ذره بین دست یافته است تا نمود علمی یافته و به جهانیان معرفی و امکان ارائه چنین مقالاتی نیز فراهم آید. مواد و روش ها: این پژوهش به روش مروری با مطالعه کتاب هایی چون بخش چشم پزشکی الحاوی، نورالعیون، الاغرض الطبیعه، تاریخ مصور پزشکی جهان، تجربیات تحقیقاتی اینجانب و دیگر محققانی که نتایج تحقیقات آن ها به منصه ظهور رسیده به همراه منبع مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. در ضمن بررسی سیر تکاملی عینک و عدسی و ملاقات با رایزن فرهنگی سفارتخانه هایی چون (ایتالیا، آلمان، انگلستان، فرانسه، چین، کره، ژاپن) و شناخت واژ ه ایی در  ارتباط  با عینک، ذره بین  و چشم در ادبیات این کشورها که تحت تاثیر طب سنتی بوده و دستیابی به سوابق علمی  واژه هایی چون قرنیه، مردمک، عنبیه، عدسی، عینک، نزول آب  در زبان هایی که مورد بررسی قرار گرفته تا جستحوی آن ها در متون قرون گذشته ممکن گردد. نتیجه گیری: به نظر می رسد که در دوره های مختلف تاریخی از هزاره چهارم و سوم قبل از میلاد تا اوایل هزاره سوم بعد از میلاد، برابر با نیاز انسان در ارتباط با رفع خطاهای انکساری، کندی بصر، احول، تخلیه چشم ، ادواتی مختلف همچون عینک، ذره بین، چشم مصنوعی و گیاهان مورد استفاده قرارگرفته، در ضمن واژه هایی چون ,iris ,lens ,retina ,cataract, cornea, مبنای طب سنتی داشته و با توجه به اهمیت موضوع وگستردگی آن تحقیقات بیشتر توصیه می شود. انتخاب واژه ها، شناخت داروها، تجویز عینک از هزاره چهارم و سوم قبل از میلاد، نشان از این مهم دارد، در هر مقطع زمانی که بشر در ارتباط با سلامتی خود با مشکلاتی مواجه گردیده، موفق عمل نموده و بینایی شناسی (اپتومتری) و چشم پزشکی در مقطعی از تاریخ با طب سنتی و در گذر از اواسط هزاره دوم با طب نوین به توانایی های ارزشمندی دست یافته، در هر صورت شواهد حکایت از این دارد عملا برای رشد و گستردگی طب سنتی از اواسط هزاره دوم بعد از میلاد اقدام علمی و پژوهشی ارزنده ای برای این علم آغازین صورت نگرفته است  .

Obsidian Stone, Lens, Spectacle (Eye Glass) Nature, Refractive errors, persbiopia, Cataracts, Ocular deviations, spectacle flower, artificial eyes, Vision power., عدسی, طب سنتی, گیاهان دارویی, عینک, خطاهای انکساری, کندی بصر, گل عینک, چشم مصنوعی, نزول آب, احول, حیل المناظر, المناظر ومرایا, علوم بینایی شناسی (اپتومتری), کحالی