حمید شیروانی ایچی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد، ایران
مهدی قبادی نیا - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد، ایران
نگار نورمهناد - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
سید حسن طباطبایی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد، ایران

امروزه کاربرد پساب در آبیاری و به­ویژه سیستم­های آبیاری قطره­ای افزایش یافته است. در این پژوهش به منظور بررسی کارایی فیلترهای ترکیبی بر ویژگی­های پساب و استفاده از آن­ها در فیلتراسیون، آزمایش فاکتوریل درقالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای پژوهش شامل فیلتر شنی یا تیمار شاهد (CTRL)، فیلتر ژئوتکستایل (G)، فیلتر شن-زئولیت (SZ) و فیلتر ژئوتکستایل-زئولیت (GZ) بود. پساب مورد استفاده در این پژوهش از فاضلاب دانشگاه تامین شد. فشار، دبی سیستم، میزان نیترات، مواد معلق، سدیم، کلسیم، منیزیم، هدایت الکتریکی، پ-هاش پساب قبل و بعد از ورود به فیلترها در ساعات مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد، فیلتر شن-زئولیت افت فشار اندک و تیمار زئوتکستایل-زئولیت نیز برای مدت زمان کوتاه قابلیت تامین فشار را داشت. مقدار نیترات در پساب خروجی در همه فیلترها به­جز شاهد به طور معنی­داری کاهش یافت به­طوری­که مقدار نیترات ورودی تمامی تیمارها ۲۶ میلی­گرم بر لیتر و میانگین نیترات خروجی در فیلتر شاهد حدود ۲۵ و در سایر فیلترها کمتر از ۲۰ میلی­گرم بر لیتر بود. مقدار میانگین مواد معلق فاضلاب ورودی حدود ۱۱۰ میلی­گرم بر لیتر بود در­حالی­که مقدار میانگین مواد معلق پساب خروجی از فیلترها همگی به کمتر از ۷۲ میلی­گرم بر لیتر کاهش یافت. فیلترهای شن و شن- زئولیت به ترتیب بیش‎تر از فیلترهای ژئوتکستایل و ژئوتکستایل- زئولیت میزان مجموع کلسیم و منیزیم را در پساب افزایش دادند. بر اساس این پژوهش استفاده از شن- زئولیت به لحاظ کاهش نیترات و بار معلق، افزایش کلسیم و منیزیم و کاهش pH و عدم افت فشار پیشنهاد می­گردد.

پساب ورودی, گرفتگی, مواد معلق, نیترات