امیر صفاری - دانشگاه خوارزمی
سعید رحیمی هرآبادی - دانشگاه خوارزمی
هادی کریمی - دانشگاه خوارزمی
محمد علیزاده - دانشگاه علامه طباطبائی

 اهداف: رویکرد اصلی دانش ژئوتوریسم و ژئومورفوتوریسم رویکردی است توسعه ­گرا، حفاظتی و علمی در ارزیابی توانمندی میراث های ژئومورفیک که امروزه با گسترش مطالعات خود زیرشاخه های متعددی از قبیل ژئودایورسیتی (تنوع)، ژئوکانسرویشن (حفاظت )، ژئواینترپرتیشن(تفسیر) و غیره را در این شاخه از علوم زمین و همسوگری آن با سیستم های گردشگری پدیدار ساخته است که هدف تمامی آن ها  پایداری و توسعه ناحیه ای در عرصه های زیست­محیطی، اقتصادی- اجتماعی جامعه انسانی به ویژه جامعه بومی است. بر این اساس، هدف نوشتار حاضر را ارزیابی توانمندی های میراث زمین و در نهایت دستیابی به ارتقای علمی، توسعه ناحیه ای و حفاظت از میراث های ژئومورفیک در منطقه مورد مطالعه تشکیل می دهد.   روش: از نظر روش شناسی نوشتار حاضر می کوشد به کمک مدلی تلفیقی از مدل های رایج ارزیابی توانمندی های ژئومورفوسایت ها و پیمایش های میدانی به بررسی جامعی از ادراک میراث زمین بپردازد. ساختار این مدل مبتنی بر معیارها و مولفه های تاثیرگذار (با امتیاز ۱۰- ۰) متناسب با رفتارشناسی چشمه های باداب سورت، قابلیت های این سایت را مبتنی بر سه موضوع کلان ۱- دانش افزایی ژئومورفولوژی؛ ۲- زیرساخت ‎های گردشگری و ۳- حفاظت میراث زمین مورد ارزیابی قرار گرفت تا بر اساس الگوی پیشنهادی بتوان به طور سازماندهی ­شده، در بهره ­برداری از این نوع میراث قدم برداشت. یافته ها/ نتایج: یافته های حاصل از ارزیابی‎های میدانی، مطالعات دفتری، تحلیل نقشه وغیره از منطقه بیانگر استعداد بالای ابعاد علمی و دانش ژئومورفولوژی با کسب مجموع امتیاز۵/۵۱ (از حداکثر۶۰) است. در مقابل زیرساخت های گردشگری با کسب مجموع امتیاز ۵/۲۵ (از حداکثر۷۰) و موضوع حفاظت با کسب مجموع امتیاز ۵/۲۷ نمره (از حداکثر۷۰) در حال حاضر مراحل ابتدایی خود را می‎گذراند. قابل ذکر است مجموع امتیازات از جمع­بندی نمره های اخذشده در بازدید میدانی و دفتری از معیارهای طراحی شده بدست آمد. نتیجه­ گیری: نتایج نهایی از ارزیابی صورت ­گرفته نمایان گر توانمندی­های بالای علمی در کنار ضعف زیرساختی از نوع بهره برداری و حفاظتی است که عدم  برنامه ­ریزی در منطقه مورد مطالعه در این عرصه را به نمایش می­ گذارد.  این در حالی است که جامعه بومی به­ ویژه روستاها (از جمله روستای اروست مجاور باداب سورت) قادر است با بهره برداری سازمان­ یافته به کمک رویکردهای علمی، آگاهانه و احداث زیرساخت های گردشگری نه چندان پرهزینه (سرویس بهداشتی عمومی، خانه های دوم روستایی، تابلوهای راهنما، بروشور و غیره) توسعه پایدار روستاها و نواحی را به­ ویژه در زمینه اشتغال­زایی و تثبیت جمعیت روستایی به ارمغان آورد.

کلیدواژه ها: ژئومورفوتوریسم, ژئومورفوسایت, توسعه اقتصادی, حفاظت میراث زمین, باداب سورت